Voorzitter Staf Depla van de taskforce ging samen met Johan Conijn, directeur Finance Ideas en emeritus-hoogleraar woningmarkt, langs bij acht woningcorporaties die in de afgelopen vijf jaar relatief veel woningen bouwden. In hun rapport schrijven ze dat er veel mogelijk is om woningen te bouwen. 

Zo laten succesvolle corporaties zich niet door capaciteitsproblemen bij de gemeente uit het veld slaan, leerden Depla en Conijn. ‘Die nemen zelf initiatief bij de voorbereiding van gemeentelijke beslismomenten, zoals een bestemmingsplan of anterieure overeenkomst.’ 

‘Zelfs een volledig geïntegreerd projectteam van corporatie en gemeente is niet ondenkbaar’, schrijven de onderzoekers. Daarvoor is het wel nodig dat er vertrouwen is. ‘Om dit vertrouwen op te kunnen bouwen, is het van belang om als corporatie transparant te zijn over wat je wel en niet kunt realiseren. Daarbij horen heldere escalatie-afspraken.’ 

Streetwise voor vinden bouwlocaties 

De samenwerking met projectontwikkelaars en collega-corporaties is belangrijk voor het vinden van bouwlocaties. ‘De corporaties die we spraken zijn streetwise, weten wat er speelt en hebben vaak vaste relaties met projectontwikkelaars.’ 

Die kloppen steeds vaker aan bij woningbouwcorporaties met de vraag of ze willen deelnemen in een project waar ook sociale woningbouw in is voorzien. De geïnterviewde corporaties sloegen ook hun slag met inbreidingsprojecten op eigen grond of bij collega’s. 

‘Een succesfactor hierbij is een deskundig persoon die een duidelijk mandaat heeft om het project te laten slagen. Deze persoon moet als trekker van het project uitermate geschikt zijn én worden geaccepteerd door alle collega’s en betrokken partijen.’ Ook is een snelle terugkoppeling belangrijk. 

Interne organisatie op orde 

Om succesvol te kunnen deelnemen, is het belangrijk dat de interne organisatie op orde is. Zo helpt het om een afdeling projectontwikkeling te hebben en zouden leidinggevenden kennis van de vastgoedmarkt moeten hebben. 

Het is een misvatting dat corporaties de concurrentie met de markt om personeel te werven niet aan kunnen, schrijft de taskforce. ‘De geïnterviewde woningcorporaties ondervinden tot nu toe relatief weinig hinder van de krapte op de arbeidsmarkt.’ 

De acht corporaties hebben ondanks de verhuurdersheffing toch flink kunnen investeren in nieuwbouw. Onder meer door slim gebruik te maken van de lage rente.  

Voor grote corporaties, zoals de Alliantie, dreigt het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) roet in het eten te komen. De corporatie met woningen in onder meer Amsterdam, Almere en Amersfoort bereikt het plafond van 3,5 miljard euro voor geborgde leningen. 

Depla en Conijn spraken voor hun rapport met de Alliantie Ontwikkeling, Trudo, SSH&, Arcade, Nijestee, Woonstichting ‘thuis, de Key en Het Grootslag.