Een herinrichting tussen 2017 en 2021 transformeerde het Cromvlietplein tot een groene ontmoetingsplek voor bewoners van Molenwijk. Op 25.000 vierkante meter staat nu een wijkpark waarin verharding ruimte heeft gemaakt voor extra groen en zeventig nieuwe bomen.
In het park liggen een stadsboerderij, een moestuin en een podium voor lokale evenementen. Voor sport en spel zijn er onder andere een voetbal- en basketbalveld en een speeltuin met verschillende toestellen.
Betonnen zitranden nodigen uit tot verblijf en ontmoeting. Vier brede wandelpaden, die tussen het groen centraal in het park bij een podium samenkomen, maken het park van alle kanten goed bereikbaar.
Het resultaat van de herontwikkeling is een verschil van dag en nacht met de oude situatie, waarin het plein sterk versteend was en te maken had met hittestress.
Leefbaarheid Laak
Het doel van de herinrichting was om de Molenwijk klimaatadaptiever en leefbaarder te maken, zegt Wiebke Klemm, beleidsadviseur Duurzame Leefomgeving bij de gemeente Den Haag en projectleider van de Europese samenwerking Nature Smart Cities.
‘We wilden de wijk bestendiger maken tegen extreme weersomstandigheden zoals heftige regenbuien, hitte en droogte, maar het was ook belangrijk om te zorgen dat het park weer aantrekkelijk en goed bruikbaar werd voor bewoners en de lokale gemeenschap.’
Wensen buurtbewoners
Voor de herinrichting van het Cromvlietpark werd een uitgebreid proces van co creatie- en ontwerpen opgezet, met een grote rol voor bewoners uit de Molenwijk.
Dit proces is mede vormgegeven door de Coalitie Laak, een vertegenwoordiging van bewoners en negen organisaties uit het stadsdeel, zoals Stichting Ondernemend Laak, woningcorporatie Staedion en welzijnsorganisatie Wijkz. Tussen 2017 en 2020 konden bewoners samen met lokale ondernemingen meedenken over de inrichting van hun park.
‘In eerste instantie hebben we op het oude plein een bouwkeet neergezet’, zegt Wijkmakelaar Jurienne Hollaar van Coalitie Laak. Op pizzamiddagen en soepavonden is samen geschetst en deelden bewoners hun wensen met de gemeente.
De grote opdracht hierbij was om de wensen van bewoners voor hun wijkpark samen te laten komen met verplichte gemeentelijke processen. ‘Die ambtelijke vertaling is lastig’, zegt Hollaar. Niet alle originele ideeën en dromen van bewoners vonden doorgang.
‘Iedereen begrijpt wel dat er uiteindelijk geen zwembad komt, maar natuurlijk is er teleurstelling als zo’n droom eindigt met een waterdrinkpunt.’ Hollaar benadrukt het belang van duidelijke communicatie en verwachtingsmanagement. Zo ontstaat wederzijds begrip voor juist de mogelijkheden voor het park. Zoals het podium, dat samen met bewoners is ontworpen. Het wordt beheerd door de gemeente.
Hollaar noemt het participatieproces voor Cromvliet al met al succesvol verlopen. Volgens hem zijn veel bewoners blij met de grote transformatie. ‘Ik herinner me een bewoonster in het bijzonder. Zij vertelde me dat ze misschien niet zo trots was op haar eigen woning, maar trots op het nieuwe park was ze wél.’
De positieve reacties hebben er ook toe geleid dat andere stadsdelen dezelfde manier van bewonersparticipatie willen toepassen in andere projecten.
Urban Waterbuffer
Met het Cromvlietpark heeft de gemeente Den Haag overigens ook een primeur te pakken: met het plaatsen van een Urban Waterbuffer heeft het park de eerste zoetwateropslag in de openbare ruimte. In totaal kan er 70.000 liter water worden vastgehouden, deels door opgevangen regenwater van omliggende bebouwing naar de buffer te leiden.
Die lokale zoetwatervoorraad is te gebruiken voor de moestuin en de kinderboerderij in het park. En doordat er in de zomer genoeg vocht in de bodem zit, verdampen de planten meer water en zo blijft het park groener en koeler. Door een biofilter kan het water ook worden gebruikt als drinkwater via een tapkraan.
Bijzonder aan deze waterbuffer ook dat voor het eerst zowel regenwater als oppervlaktewater rondom het park wordt opgevangen. Hierin trekt de gemeente nauw op met het Hoogheemraadschap van Delfland, VP Delta en Field Factors.
Nieuwe groeninitiatieven
Na de oplevering van het Cromvlietpark is het vergroenen van de Molenwijk nog niet klaar. Het is een startpunt om de wijk verder groen en toekomstbestendig te maken, samen met bewoners en nieuwe groeninitiatieven uit de wijk.
‘In de openbare ruimte pakt de gemeente het voortouw, zoals hier in het Cromvlietpark, maar er zijn ook andere partners nodig om de hele wijk aan te pakken’, zegt Klemm. ‘Een mooi voorbeeld is een aantal groene binnenplaatsen van woningcorporatie Staedion hier in de buurt.’
Een van de partijen die Den Haag samen met bewoners groener maakt, is Duurzaam Den Haag. Via de projecten Operatie Steenbreek en NK Tegelwippen worden er onder andere straatacties georganiseerd. Hierbij worden de bewoners gestimuleerd en gefaciliteerd om te vergroenen. Soortgelijke initiatieven kunnen volgens Klemm profiteren van het enthousiasme en draagvlak voor de transformatie van het wijkpark.
Erkenning
De herinrichting van het Cromvlietpark won de landelijke Steenbreektrofee 2022, een prijs voor duurzame en groene transformaties in de openbare ruimte. Ook ontving het park het Klimaatkrachtig Keurmerk van het Hoogheemraadschap van Delfland en was het genomineerd voor ‘het Zonnetje’ in 2021, een prijs van het Nationale Deltaprogramma.
Het Cromvlietpark kwam tot stand door een koppeling van een reguliere herinrichtingsopgave in de openbare ruimte met een samenwerking met het Europese Interreg-project Nature Smart Cities (2018 -2023).
.jpg)
