In 2027 wordt de Europese Kaderrichtlijn water (KRW) van kracht. Als het water dan niet schoon genoeg is, mag niet gebouwd worden. ‘Dit kan juridische consequenties hebben, die vergelijkbaar zijn met de stikstofproblematiek’, staat in het rapport. De richtlijn uit 2000 is inmiddels in de Nederlandse Waterwet opgenomen. 

‘In het slechtste geval kan een kwart tot wel een derde van de totale bouwproductie mogelijk niet meer vergund worden’, benadrukt Martijn Verwoerd, senior beleidsadviseur publiekrecht bij Bouwend Nederland op basis van het rapport. 

‘Het kan zijn dat de vergunning voor het bouwwerk zelf wel kan worden verleend, maar dat geen toestemming mag worden gegeven voor het tijdelijk droogpompen van de bouwput en het lozen van het water uit die bouwput.’ 

Zonder droge bouwput kan ook het bouwwerk zelf niet gebouwd worden. Verwoerd waarschuwt dat het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen en infrastructuur hierdoor verder achter kan blijven op de ambities van het kabinet. 

Vergunningen infliteren 

Ook zijn er nog veel onduidelijkheden, onder meer over infiltreren. Dat is het brengen van water in de ondergrond. Soms wordt eerder onttrokken water teruggebracht. 

Dat retourneren valt niet onder het begrip ‘infiltreren’, maar is juridisch beschouwd wel een lozing in de bodem. Tenminste één waterschap vereist daarvoor al vergunningen. 

De komst van de Omgevingswet maakt de situatie niet makkelijker, zegt Witteveen+Bos in het rapport. ‘Onder het huidige recht vindt er een indirecte toetsing plaats aan de KRW via de Waterwet en water(beheer)plannen.’ 

‘Dit zal echter veranderen onder de Omgevingswet, vanwege een strenger toetsingskader. In het strengere toetsingskader in de Omgevingswet wordt er direct aan de eisen van de KRW getoetst’, aldus het rapport. Daardoor kan het zijn dat waterschappen vaker een vergunning eisen of die weigeren. 

Oproep Bouwend Nederland aan kabinet 

Bouwend Nederland zegt dat de gevolgen van de KRW te overzien zijn, als het kabinet nu maatregelen neemt. Ook andere overheden kunnen hun steentje bijdragen. 

Zo kunnen maatwerkvoorschriften, die zijn verbonden aan vergunningen, de gevolgen voor de bouw- en infrasector verkleinen, zegt de brancheorganisatie. Voorbeeld is de verplichting om een bepaalde filtertechniek toe te passen bij het bemalen van een bouwput.  

Ook helpt actief bronbeleid. ‘Vervuiling dat niet in het water komt wordt ook geen probleem', stelt Bouwend Nederland. De overheid moet starten met het terugdringen van de uitstoot van stoffen waarvan bekend is dat ze de normen overschrijden. 

Ten slotte zijn ruimtelijke ingrepen nodig, zegt de brancheorganisatie. ‘Maak meer middelen vrij voor aanpassingen: we weten dat bijvoorbeeld het laten meanderen van kanalen en stromen positief doorwerkt in de waterkwaliteit.’ 

‘Als we alles op alles zetten en het kabinet de benodigde maatregelen treft en middelen vrijmaakt, dan kunnen een hoop problemen in de toekomst voorkomen worden’, zegt Verwoerd.