Buschauffeurs van het Groningse Qbuzz rijden de komende weken in shifts met taxibusjes die zijn uitgerust met software voor autonoom vervoer. Wanneer testen met dit voertuig goed verlopen, wordt de software ook toegepast op de achttien meter lange bussen.
Op de terreinen van Qbuzz en RET rijden de busjes zelfstandig over het terrein, maar nog wel onder toezicht van buschauffeurs. Daarbij stoppen de busjes voor overstekende buschauffeurs en andere objecten.
Ook rijden de taxibusjes zelf naar de wasstraat en de laadrobot. De opgehaalde data kan worden gebruikt om de software verder te optimaliseren.
De opdrachtgever van het project is de provincie Groningen. De Metropoolregio Rotterdam-Den Haag verleent enkel subsidie. Vervoersbedrijven Qbuzz en RET voeren de experimenten uit op hun eigen terreinen.
Hoeveel bewijs is acceptabel
Voor 2024 liggen al plannen om de zelfrijdende bussen ook op de busbaan toe te laten. In 2025 kan volgens Jorrit Kuipers van robotTUNER ook aan passagiers gedacht worden, op voorwaarde dat voldoende testkilometers aantonen dat dit minstens net zo veilig is als bij een menselijke chauffeur.
Als het aan Kuipers ligt, lijken de sensoren en de software nu al betrouwbaar genoeg om de bus zelfstandig van A naar B te laten rijden. Op tijd afremmen voor verkeersdeelnemers en reageren op onverwachte situaties moet nog uitvoerig worden getest.
‘De vraag is een beetje hoeveel bewijs je moet en wilt leveren, hoeveel bewijs acceptabel is om een bus met onze software de openbare weg op te sturen’, zegt hij tegen Stadszaken.
Volgens hem moet de autopilot daarvoor ongeveer een half jaar net zo veilig presteren als een bus met een menselijke bestuurder. In dat geval kunnen de autonome bussen de busbaan op, maar wellicht alsnog onder toezicht van buschauffeurs.
Te weinig arbeidskrachten
De komende dertig jaar halveert het aantal buschauffeurs in Nederland. Een berekening van Blue Consultancy laat zien dat de komende dertig jaar zo’n veertig tot zestig procent van de buschauffeurs uitstromen, voornamelijk door vergrijzing.
‘We moeten op lange termijn denken hoe we dat gaan oplossen’, zegt Michel van der Mark, programmadirecteur bij Qbuzz, tegen vakblad OV Pro. ‘Zelfrijdende bussen lijken daarvoor een oplossing.’
Dat wil volgens Kuijpers niet zeggen dat er over enkele jaren geen menselijke chauffeurs meer nodig zijn. Zeker voor drukke binnenstedelijke trajecten zal de software nog niet volledig zonder supervisie rijden.
‘Maar de techniek laat zien dat je op trajecten zonder obstakels geen problemen hoeft te verwachten’. Op sommige trajecten met rustige routes zou een buschauffeur halverwege kunnen uitstappen om de bus bij de halte aan de overkant ‘weer op te halen’.
