In de Utrechtse wijk Lombok staan deelauto’s van WeDriveSolar te wachten op een gebruiker. De accu van de deelauto zit vol en de stroom gaat via een speciale laadpaal afgemeten terug naar het net. Vehicle to grid (V2G) heet dat. Of Vehicle to home (V2H) als een woning wordt voorzien van energie.

Lombok was in 2019 de eerste wijk in Europa waar dat mogelijk is. Inmiddels staan er ook deelauto’s in een wooncomplex in Leidsche Rijn. Die worden opgeladen met de zonnepanelen op daken van nabij gelegen gebouwen en hebben voldoende accucapaciteit om de helft van de appartementen te kunnen voorzien van stroom als de zon niet schijnt.

En nu rolt Utrecht het concept breed uit in de wijk-in-aanbouw Cartesius. De stad speelt zich daarmee nogmaals wereldwijd in de kijker. De Koreaanse autofabrikant Hyundai wilde de nieuwe IONIQ 5 per se in de Domstad presenteren. Uiteindelijk komen 150 deelauto’s van Hyundai in de stad te staan.

Visie bidirectioneel laden wordt werkelijkheid

WeDriveSolar-oprichter Robin Berg is aanjager en ziet zijn visie werkelijkheid worden: auto-accu’s als tijdelijke opslag voor het energienetwerk. ‘Er is best veel gebeurd de afgelopen jaren’, zegt hij. ‘Er is inmiddels een Europese standaard voor bidirectioneel laden en de productie-auto's komen eraan.’

Deze standaard communicatie-interface, ISO 15118-20, is er bijna, zegt Robbert Monteban, bestuurslid van de Vereniging Elektrische Rijders. ‘Bidirectioneel laden was in 2011 al verplicht in Japan. Alleen gebruiken ze daar een ander laadprotocol, namelijk CHAdeMO.’

‘In Europa werd op verzoek van Duitsland ingezet op Combined Charging System, CSS. Deze standaard, in combinatie met ISO 15118-20, werkt zowel met wisselstroom, AC, als met gelijkstroom DC.’

De laadstandaard is bijna klaar. Monteban verwacht dat daarna de autofabrikanten de modellen zullen presenteren. ‘Zodra ISO 15118-20 voor elkaar is, gaat het los.’ Dat zal in en na 2024 zijn. Ook Berg denkt dat snel een hele reeks nieuwe geschikte modellen op de markt komen, al willen automerken daar nog geen officiële mededelingen over doen.

Binnen de Europese Commissie wordt volgens de experts nagedacht om bidirectioneel laden met de Europese standaarden verplicht te stellen. Dat zou ervoor zorgen dat auto’s van Tesla ook bidirectioneel kunnen laden. Het bedrijf maakt ook thuisbatterijen en zou twijfelen om V2G of V2H mogelijk te maken.

Bouwen mogelijk ondanks capaciteit energienet

Baerte de Brey van ElaadNL, het Nederlandse kennis- en innovatiecentrum op het gebied van slimme laadinfrastructuur, komt net terug uit Zuid-Korea. Daar sprak hij met autofabrikanten als Hyundai over bidirectioneel laden en de CCS-standaard. Ook hij ziet bidirectioneel laden een grote vlucht nemen de komende jaren.

En niet alleen omdat huiseigenaren, bedrijven en aanbieders van deelauto’s met slim op- en ontladen geld kunnen verdienen. Al zijn er nog belastingregels nodig. ‘Daar is het ministerie van Financiën heel druk mee bezig.’

Ook wordt er op Europees niveau naar de consequenties gekeken, onder meer voor de Europese tweedehandsmarkt en interoperationaliteit tussen energiemaatschappijen. Iets waar Nederland wereldwijd in voorop loopt.

De Brey ziet vooral veel voordelen voor gemeenten die worstelen met nieuwbouwprojecten die op piekmomenten teveel energie kunnen vragen. Of met nieuwe zonneparken. ‘Nu zegt een netbeheerder: het is heel zonnig. We zouden eerst de kabel moeten verzwaren. Maar dat hoeft nu niet, want we kunnen het net verzwaren door auto’s op te laden.’

Bouwprojecten die wegens piekbelasting op het net nu niet kunnen doorgaan, kunnen dat met bidirectioneel laden misschien wel, zegt De Brey. Door de accu’s is die extra kabel misschien niet nodig. Een kabel die door capaciteitstekort bij de netbeheerder voorlopig niet wordt gelegd.

‘Als je bij de netbeheerder kunt aantonen dat er honderd auto’s in nieuwe woonwijk komen met zonnepanelen, en twintig auto’s staan er zeker, dat is 20 KW, dan kun je alsnog bouwen. Die kabel wordt ooit wel eens vervangen, maar dat hoeft nu even niet.’

‘Die auto’s bieden net die extra capaciteit voor piekmomenten. Net als op de snelweg: tijdens spits gaat de spitsbaan even open’, zegt De Brey.

Aanbestedingen laadpalen

Dan is het wel noodzakelijk dat alle laadpalen bidirectioneel kunnen laden. Die V2G-ready laadpalen zijn er inmiddels, en staan al in onder meer Utrecht, Noord-Brabant, Noord-Holland en Limburg. Ondanks dat de standaard nog niet helemaal af is.

‘Voor gemeenten zijn er geen obstakels’, zegt Monteban. ’We hebben straks een marktoplossing waar gemeentepartijen prima mee uit de voeten kunnen.’ Monteban raadt gemeenten aan om ElaadNL en het Nationaal Kennisplatform laadinfrastructuur (NKL) goed in de gaten te houden.

De Brey hoopt dat gemeenten vanaf nu in de aanbestedingen voor laadpalen bidirectioneel laden opnemen. ‘Niet alles van tevoren uitdenken, flexibel zijn en dan kijken hoe je eventuele obstakels goed kunt oplossen’, zegt hij.

‘Maar vooral: start. Plaats nu de palen van de toekomst. Doe dit juist samen met netbeheerder. De ervaring is dat dat nu al goed gaat’, zegt De Brey. ‘We hebben hiermee een kans om de klimaatdoelstellingen te halen.’

Monteban: ‘Pak die handdoek op en ga ermee aan de slag. Dan kunnen we weer vooruit. Als die auto stilstaat voor de deur, moet die standaard acteren op de energiemarkt.’

‘Vanaf begin volgend jaar is de techniek beschikbaar voor iedereen’, zegt Berg. ‘Heel Utrecht staat al vol met laadpalen die techniek ondersteunen.’ Nu de rest van Nederland nog.