‘We willen inwoners het gevoel geven dat, als ze sensoren in de openbare ruimte zien, ze daar informatie over kunnen opvragen’, zegt Stephan van Aken, innovatiemanager bij de provincie Utrecht. ‘Het register past bij de pilots met meetdata die we in meerdere provincies aan het doen zijn.’
Het sensorregister is een initiatief van de Noord-Brabant en Utrecht en valt binnen de Interprovinciale Digitale Agenda van het Interprovinciaal Overleg (IPO). Het register moet vooral de transparantie van de slimme stad vergroten en laten zien welke data in de openbare ruimte worden gewonnen.
Aanleiding voor het register waren vragen in de Utrechtse gemeenteraad over het gebruik van sensoren in de Telraam-pilot, waarin camera's verkeersdeelnemers telt, en het tellen van studenten door de Universiteit Utrecht. Het gevoel van ‘bespied worden’ leidde tot onduidelijkheid over welke informatie werd verzameld.
Het register bestaat uit een publieke kaart waarop alle aangemelde sensoren te zien zijn, met metadata en informatie over hoe ze werken en wat ze meten. In een aparte beheeromgeving, het Self Service Portal, kunnen nieuwe sensoren worden toegevoegd. ICT-bedrijf WeCity heeft in opdracht van beide provincies het register opgezet en zal deze ook namens hen beheren.
Community of Practice
De provincies Noord-Brabant en Utrecht gaan allereerst in hun eigen gemeenten het register promoten. Voor nu is het register beperkt tot enkele pilotprojecten, zoals de Utrechtse initiatieven Telraam en de Snuffelfietsen. De komende maanden vullen de provincies het register aan met alle eigen sensoren. De lancering van het register moet andere overheden aansporen om hun sensoren ook aan te melden.
‘In onze provincies zijn al veel gesprekstafels waarin we het register kunnen verspreiden’, zegt de Noord-Brabantse gedeputeerde Martijn van Gruijthuijsen. ‘Bijvoorbeeld via het samenwerkingsverband BrabantStad, waarin we direct de grote gemeenten bereiken.’
Het sensorregister is bedoeld om landelijk gebruikt te worden. Van Aken: ‘Daarom kozen we er ook voor om het platform via het IPO onder de aandacht te brengen en te financieren. Want we doen het ook voor de andere tien provincies. Wat in Amersfoort werkt, kan ook interessant zijn voor Veenendaal.’
In het sensorregister zijn straks alle sensoren op te zoeken. Foto: WeCity
Standaarden voor sensorregister
De drie initiatiefnemers achter het sensorregister willen met andere koplopers en nieuwe deelnemers tot standaarden en afspraken komen over de inhoud en de werking van het register. Zij zullen daarvoor binnen de City Deal ‘Een slimme stad, zo doe je dat’ een Community of Practice starten.
Arjen Hof, technisch directeur van WeCity, verwacht dat het register over enkele jaren volledig opgenomen is binnen overheidsorganisaties. ‘De hoop is dat er een compleet overzicht ontstaat van sensoren, hun doel en de data die worden verzameld. Van nieuwe leveranciers wordt verwacht dat zij hun data ontsluiten en bewoners kunnen ontbrekende sensoren aan ons melden.’
Burgerwetenschap
Naast transparantie kan het sensorregister ‘burgerwetenschap’ uit de bubbel halen van hobbyisten en techneuten, verwachten de initiatiefnemers. Meer transparantie over sensoren in de wijken en openbare ruimte van inwoners moet meetprojecten laagdrempeliger maken. Van Aken: ‘We vinden dat inwoners meer zicht moeten krijgen op hun leefomgeving. Daar helpen we als overheden ook bij door meetinitiatieven te ondersteunen.’
Van Gruijthuijsen: ‘Als we als overheden laten zien dat we transparant zijn over onze inzet van sensoren, dan doen we recht aan de kritische burger die zorgen of vragen heeft over wat er in de straat hangt.’
Het sensorregister van de provincies krijgt steun van de Autoriteit Persoonsgegevens, die zo’n register vorig jaar al een ‘wenselijke stap’ noemde. Ook de VNG noemt het registreren van algoritmen en sensoren de norm in zijn Principes voor de Digitale Samenleving.
