De leegstand bedroeg vorig jaar 6,0 procent, tegenover 6,7 procent in 2021. Met 6 procent is het leegstandspercentage even hoog als in 2011, aldus Locatus. 

Naast een daling van het aantal winkels, was er ook een daling van het aantal winkelmeters. Begin 2022 stond 6,6 procent van de winkelmeters leeg. Aan het eind van het jaar was dit gedaald naar 5,4 procent van de meters. 500.000 vierkante winkelmeters verdween of kreeg een andere functie. 

Die cijfers wijzen erop dat vooral grotere winkelpanden uit de leegstand werden getrokken. ‘Dat komt doordat grotere panden over het algemeen makkelijker te transformeren zijn’, zegt Locatus-directeur Gertjan Slob. ‘En er zijn panden die deels een nieuwe functie krijgen, waarbij de bovenverdieping bijvoorbeeld een woning wordt en de benedenverdieping een winkel blijft. Ook dat draagt in mindere mate bij aan het verschil.’ 

Transformatie drijvende kracht 

Zoals Slob al min of meer aangeeft: transformatie was de drijvende kracht achter de leegstandsafname. Veel leegstaande winkelpanden kregen in 2022 een andere functie, zoals wonen of kantoren. Het aantal panden met een retailfunctie daalde vorig jaar van bijna 215.700 aan het begin van het jaar naar 212.000 aan het eind van hetzelfde jaar. Dat is dus een afname van 3.700 panden. 

Volgens Slob is de voorraad van panden die zich lenen voor transformatie ‘nog best groot’. ‘Er zijn nog veel panden die één op één een nieuwe functie kunnen krijgen, en er zijn blokken die je kan slopen om er iets heel nieuws te bouwen.’ De grootste transformatiekansen liggen volgens Slob aan de randen van winkelgebieden en in retailbubbels. Dat is in lijn met het beleid van veel gemeenten om winkelgebieden steeds compacter te maken. 

Businesscase wankelt 

De businesscase voor die transformatie wordt wel lastiger. Dynamieken die de woningmarkt raken, raken ook transformatie. Bouwmaterialen worden duurder, er zijn personeelstekorten, et cetera. Daar komt bij dat de woningmarkt wankeler wordt. Dus een winkel ombouwen naar een woning is voor beleggers niet langer zonder meer lucratief, bevestigt Slob. 

De daling van de leegstand is een trend in alle soorten gebieden en gemeenten. Dat is een omslag in vergelijking met 2021: toen bleef de leegstand in de binnensteden van grote steden en de stadsdeelcentra achter. Dit jaar herstelt en daalt de leegstand ook in deze gebieden. Dit komt doordat (internationaal) toerisme weer op gang komt, aldus Locatus.