Het gaat om bedrijfsruimte buiten het havengebied. Volgens de cijfers uit de gemeentelijke Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG) is in de periode 2020-2022 de voorraad bedrijfsruimte in het stedelijk gebied met 35.000 vierkante meter gebruiksvloeroppervlakte afgenomen, staat in een toelichting bij de zogeheten ‘collegetarget bedrijfsruimte’.

In totaal hanteert het college voor de nieuwe bestuursperiode 2022-2026 vijftien college-targets die de gemeenteraad tijdens de begrotingsbehandeling vorige week donderdag 10 november vaststelde. Zo bekrachtigde de raad ook de afspraak van het college dat komende vier jaar gestart wordt met de bouw van 14.000 tot 16.000 nieuwe woningen. Juist woningbouw zet de ruimte voor economische activiteiten, die vaak op stedelijke bedrijventerreinen plaatsvinden, onder druk. Daarmee staan eveneens praktische banen in de stad onder druk.

Voor de bedrijfsruimte hanteert het college een nulmeting van 4.269.525 vierkante meter bedrijfsruimte die komende vier jaar minimaal gelijk moet blijven. 

Het juiste bedrijf op de juiste plek

In de toelichting staat dat de ambitie niet puur kwantitatief is. Achterliggend doel is om voldoende beschikbare bedrijfsruimte in de wijken te houden en de kwaliteit en het gebruik van de bedrijfsruimten op industrie- en bedrijventerreinen te verbeteren. Daarvoor zet Rotterdam in op ‘het juiste bedrijf op de juiste plek’. Een belangrijk motief daarbij is dat vooral de praktisch geschoolde Rotterdammers voldoende banen dicht bij hun woning moeten kunnen vinden, aldus het college.

Het college koppelt de bedrijfsruimte-target aan sustainable development goal (SDG)-11 van de Verenigde Naties (Duurzame Steden en Gemeenschappen). ‘Iedere Rotterdammer moet toegang hebben tot werk dat past bij zijn/haar vaardigheden. Dit stimuleren we door voldoende en gevarieerde bedrijfsruimte te behouden, zowel op formele stedelijke bedrijfslocaties ... als in de wijk. Zo voorkomen we dat een grote groep Rotterdammers in de toekomst geen passend werk in de nabijheid van hun woning kan vinden bij voorkeur in sectoren die belangrijk zijn om onze stad draaiende te houden.’

Het gemeentebestuur zet in op twee soorten bedrijfsruimte:

  1. Bedrijfsruimte in en nabij de stadswijken die nodig is om economische functies te huisvesten die de wijkeconomie ondersteunen, qua activiteiten samen kan gaan met andere stedelijke functies, bijdragen aan de economische structuur en bijdragen aan het spreiden van werkgelegenheid over de stad op korte afstand van woningen;
  2.  Grootschalige(re) bedrijfsruimte, op redelijke afstand van woningen, gesitueerd op bedrijven- en industrieterreinen voor functies die meer (milieu)ruimte en mobiliteit vergen. Hieronder valt ook ruimte die nodig is voor bedrijven die kunnen bijdragen aan de omschakeling naar een circulaire economie.

Grip op grondgebruik

Hoe het college ruimte voor werken in de stad consolideert en waar, wordt momenteel in een actieplan uitgewerkt. Op het BT Event op donderdag 10 november in Zwolle verklaarde Petra de Groene, directeur economie en duurzaam bij de gemeente Rotterdam, dat daarvoor een pallet aan instrumenten ingezet zal worden. Ze zei ook dat het nog een uitdaging is om voldoende grip te krijgen op grondgebruik. Rotterdam kent vanuit het verleden vaak ruime bestemmingen, waarmee de stad ooit bedrijven probeerde aan te trekken.

Door het succes van de Rotterdam als woonstad dreigen economische activiteiten nu uit de stad te worden verdrongen. Het realiseren van woongebouwen genereert voor ontwikkelaars momenteel een hogere opbrengst dan ruimte voor werken. Ruimte die in stedelijke centra vrijkomt door de teruggang van het winkelareaal, wordt daardoor snel getransformeerd naar wonen. Een ruim bestemmingsplan sluit dat nu vaak niet uit. 

Tegelijk wordt ruimte op veel stedelijke bedrijventerreinen vaak nog onderbenut, doordat er activiteiten plaatsvinden die zich in de eerste plaats goed kunnen verhouden met andere (centrum)stedelijke functies. Maar dat moet er wel betaalbare ruimte zijn.

Bedrijven naar de binnenstad

Tijdens het seminar ‘Bedrijven naar de binnenstad!’ die vakblad BT met de SBKN begin juli organiseerden, vertelde beleidsadviseur Esther Roth al dat de gemeente Rotterdam stuurt op het borgen van betaalbare ruimte (onder 100 euro per vierkante meter) voor bedrijvigheid in het centrum van de stad, en er een fonds is ingericht voor ‘vitale kerngebieden’ waarmee de gemeente panden op cruciale locaties kan aankopen en zo regie houdt op de invulling van die panden.

In het nieuw te ontwikkelen woon-werkgebied ZoHo nabij het oude station Hofplein, heeft de helft van de commerciële ruimtes inmiddels een gemaximeerde prijs waarvan 80 procent maximaal 100 euro en 20 procent maximaal 70 euro per vierkante meter. Het nabijgelegen Schiekadeblok wordt niet gesloopt, maar grotendeels herontwikkeld met ruimtes die voor minimaal vijftien jaar als bedrijfsruimte beschikbaar blijven, aldus Roth in juli.