‘Zorgen voor betaalbare woningen is een taak van de overheid. GroenLinks wil dat huizen niet langer een beleggingsobject zijn maar weer een thuis voor gewone gezinnen. Een Nationaal Opkoopverbod zorgt ervoor dat het voor beleggers helemaal niet meer interessant is om woningen op te kopen’, licht fractievoorzitter Jesse Klaver van GroenLinks het wetsvoorstel toe in een bericht op eigen site. 

‘Nieuwe huurwoningen moeten worden bijgebouwd. De laatste jaren zagen we dat starterswoningen volop werden opgekocht door beleggers. Van een betaalbare koopwoning wordt het een onbetaalbare huurwoning. Ons voorstel is dus in feite het landelijk invoeren van de zelfbewoningsplicht', aldus Kamerlid Henk Nijboer van de PvdA vandaag bij het woondebat. 

Met deze zelfbewoningplicht en met de opkoopbescherming kunnen gemeenten nu al beleggers weren van de woningmarkt. Het gaat om aangewezen wijken en tot woningen tot een bepaalde woningwaarde, al kozen sommige grotere gemeenten voor brede invoering. 

Gemeenten maken steeds meer gebruik van deze reguleringsmogelijkheden. Eind 2021 werkte 60 procent van de gemeenten met zelfbewoningsplicht bij nieuwbouw, blijkt uit onderzoek door de Volkskrant. En uit onderzoek door RTL Nieuws in augustus blijkt dat ruim een derde van de nieuwe gemeentebesturen zelfbewoningsplicht en/of opkoopbescherming wil invoeren. De grote steden zijn koploper met het weren van beleggers. Dit zijn ook de plekken waar de druk op de woningmarkt het grootst is. 

‘Ook zonder dit voorstel vermoed ik een forse afname van buy-to-let vanwege de verhoogde overdrachtsbelasting, gemeentelijke opkoopbescherming, aangekondigde huurregulering en economische ontwikkelingen als huizenprijzen en rentestanden’, reageert woningmarktonderzoeker Cody Hochstenbach op het wetsvoorstel op Twitter.

Norm in plaats van uitzondering 

Wel zou de initiatiefwet het verbod op verkoop de norm maken in plaats van de uitzondering. Voor de huidige opkoopbescherming en zelfbewoningsplicht moeten gemeenten specifiek gebieden aanwijzen, maar onder de nieuwe wet zou de gemeente juist ontheffing op het verkoopverbod moeten vragen. Bijvoorbeeld ‘als zij het noodzakelijk achten voor de leefbaarheid in die wijk dat er meer particuliere huurhuizen zijn’, aldus GroenLinks. 

Woningmarktanalist Jasper du Pont reflecteert op Twitter: ‘De partijen zeggen hiermee 'nee, tenzij'. Het voegt weinig toe aan bestaande wetten, maar verlegt voor nu de discussie wel, denk ik.’