Veel burgers en ondernemers keken er destijds naar uit. ‘Straks kan ik eenvoudiger een grotere uitbreiding van mijn woning of een bijgebouw zonder omgevingsvergunning op mijn perceel bouwen, dus ik wacht nog wel even’, heb ik meermalen voorbij horen komen.
Dat was ook wat we via de media te horen kregen en daar word je als hardwerkende ondernemer en burger blij van. Je hoeft dan niet meer met je bouwplan naar de gemeente en kunt direct beginnen met bouwen.
Maar is de nieuwe regeling ook zoveel ruimer en met name eenvoudiger? Destijds maakten we ons al grote zorgen, omdat de discussies over de nieuwe regeling een heel ander beeld lieten zien. Of iets vergunningsvrij kan worden gebouwd, moet nu namelijk op complexe wijze worden berekend en in de regeling is een formule opgenomen om te bepalen hoe hoog een bijbehorend bouwwerk mag worden gebouwd.
Achtererf-dilemma
Een voorbeeld: om te bepalen welke oppervlakte aan bijbehorende bouwwerken maximaal op een perceel mag worden gebouwd, moet worden bepaald wat het erf is en hoe dat is opgedeeld in achtererfgebied en voorerfgebied.
De officiële uitleg van ‘achtererfgebied’ luidt: erf achter de lijn die het hoofdgebouw doorkruist op 1 meter achter de voorkant en van daaruit evenwijdig loopt met het aangrenzend openbaar toegankelijk gebied, zonder het hoofdgebouw opnieuw te doorkruisen of in het erf achter het hoofdgebouw te komen.
Als het achtererfgebied is bepaald, moet vervolgens worden bepaald wat het bebouwingsgebied is. Daarvan mag, afhankelijk van de omvang van het bebouwingsgebied, een bepaalde maximale oppervlakte aan bijbehorende bouwwerken zonder vergunning worden gebouwd. Kunt u het nog volgen?
In dit artikel van de vereniging Bouw- en woningtoezicht wordt, mede met behulp van tekeningen, de nieuwe regeling voor vergunningvrij bouwen toegelicht. Zo is ook informatie beschikbaar over de andere grote wijzigingen ten aanzien van mantelzorg, tijdelijk gebruik en functiewijziging.
Ervaring tot nu toe
Inmiddels wordt ruim een jaar met de nieuwe regeling gewerkt en samen met mijn collega, Robrecht van Eldik, blik ik hierop terug.
Wat ons betreft kan worden gesteld dat het een heel complexe regeling is. Ook heeft de praktijk uitgewezen dat er percelen zijn waar met deze nieuwe regeling minder vergunningvrij kan worden gebouwd dan met de oude regeling. Makkelijker en duidelijker is het er naar onze mening dan ook niet op geworden, en ook niet in alle gevallen ruimer.
In de praktijk zorgt deze complexere regeling ervoor dat burgers en ondernemers er zelf niet uitkomen en er meer en meer vragen op met name gemeenten afkomen, waarvan de beantwoording meer tijd en energie vergt dan voorheen.
En hoe staat het met het toezicht en de handhaving op vergunningvrij bouwen? Ook al mag er vergunningvrij worden gebouwd, je moet nog steeds voldoen aan het Bouwbesluit 2012 en mogelijk van toepassing zijnde bepalingen uit de bouwverordening. Dit levert in de praktijk de nodige problemen op (en heeft inmiddels gezorgd voor een stroom aan jurisprudentie). Een groot deel van de bouwactiviteiten wordt namelijk onder de noemer van ‘vergunningvrij’ aan het zicht van de toezichthouders onttrokken. Het komt dus pas aan de orde als het mis gaat of als iemand gaat klagen. En kun je het de welwillende burger of ondernemer kwalijk nemen dat hij niet beseft dat er nog een hele waslijst aan regels geldt, ook al is zijn bouwplan vergunningvrij?
Een vraag die bij ons leeft is hoe de regeling voor vergunningvrij bouwen zich gaat ontwikkelen bij de totstandkoming van de Omgevingswet, waar momenteel hard aan gewerkt wordt en die een grote impact zal hebben voor overheden binnen het domein ‘fysieke leefomgeving’.
Naast de Omgevingswet wordt ook gewerkt aan de wet Vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Ook deze wet brengt een aanzienlijke veranderopgave met zich mee. Er komt de komende tijd dus nog veel op ons af.
Kortom: voer genoeg om in een latere blog op terug te komen!
