De energietransitie is in volle gang. Elke partij draagt zijn steentje bij, van de rijksoverheid tot gezinnen en van gemeenten en provincies tot ondernemingen. Voor bedrijventerreinen is er bijzonder veel winst te boeken, want zij verbruiken maar liefst twintig procent van alle energie in Nederland. Het probleem is dat veel besturen van bedrijventerreinen niet weten welke stappen zij kunnen nemen in de verduurzaming, en waar te beginnen.
Het bedrijventerrein Apeldoorn-Noord gebruikte verschillende innovaties om toch snel in actie te kunnen komen. Zo experimenteerde het terrein met het zogeheten DICE Dashboard, een hulpmiddel om de volledige energiesituatie van een bedrijventerrein snel te scannen, als geheel en voor de bedrijven individueel. Dat vertelt Paul Bodewitz, directeur bedrijfsmanagement bij CCS Energie-Advies. CCS leidt het consortium dat het dashboard ontwikkelde.
‘Met het dashboard doorloop je twee stappen. Ten eerste wordt er een analyse gemaakt van het energiepotentieel van een bedrijventerrein, waarbij naar alles wordt gekeken. Wat valt er te halen in termen van besparing van elektriciteit, gas en warmte, en hoe zit het met de organisatiegraad van het terrein? Ook wordt gekeken naar lokale omstandigheden, zoals bijvoorbeeld de mogelijkheden van het elektriciteitsnet.’
Op basis van deze analyse geeft het DICE Dashboard advies aan besturen van bedrijventerreinen over welke opties zij hebben in de verduurzaming. Zon op dak realiseren, het oprichten van een energiecoöperatie, alle lampen vervangen door LED of op grote schaal met warmtepompen gaan werken, bijvoorbeeld. De tweede stap is het vormgeven van het energiescenario dat het beste past bij het bedrijventerrein. ‘Van al de voorgeschotelde opties projecteert het dashboard de te verwachten energiebesparing. En ook met de verdere realisatie van de gekozen beleidslijn staan wij bedrijventerreinen bij met advies,’ vertelt Bodewitz.
'Letterlijk een plaatje'
De kracht van het dashboard ligt precies in die doorrekening van alle beschikbare opties, stelt Jan Bello, voorzitter van de ondernemersvereniging van bedrijventerrein Apeldoorn-Noord. ‘Het dashboard presenteert de situatie op een eenvoudige manier, en laat letterlijk een plaatje zien van de situatie, inclusief concrete verbeterpunten. De opties die in het dashboard werden voorgerekend zaten er voor ons bedrijventerrein maar een procent of vijf naast, dat maakt het dus een zeer bruikbaar instrument om snel te kunnen zien wat de aanleg van bijvoorbeeld tienduizend zonnepanelen zou opleveren.’
Voor het in kaart brengen van het energiepotentieel van het bedrijventerrein is Bello samen met werknemers van CCS het terrein overgegaan, zegt eerstgenoemde. ‘Vervolgens is alle data geanalyseerd en geëxtrapoleerd, en daar is een rapportage uit voortgekomen met het energiepotentieel van allerlei opties.’ Met de opties die het dashboard inzichtelijk heeft gemaakt, zou het bedrijventerrein maar liefst 29 Terajoule elektriciteit kunnen besparen.
Inmiddels heeft bedrijventerrein Apeldoorn-Noord zich toegelegd op de oprichting van een energiecoöperatie voor zon op dak, mede op basis van de berekening van het DICE Dashboard. ‘Maar het speelt ook een grote rol dat wij als bedrijventerrein al langer bezig waren met de ontwikkeling van een smart grid,’ zegt Bello. ‘Daarmee kunnen verschillende bedrijven energie met elkaar uitwisselen, bijvoorbeeld als een bedrijf net even wat meer verbruikt en het andere juist wat tekort komt. Door deze energie slim te verdelen over het bedrijventerrein, kan er aanzienlijk worden bespaard.’
Dashboard vereist gemeenschappelijkheid
Volgens Bello zouden veel bedrijventerreinen in het land gebaat zijn bij het gebruik van het DICE Dashboard, maar zijn niet alle terreinen even geschikt: ‘Het vereist een bepaalde gemeenschappelijkheid op het bedrijventerrein, om een club die samen de schouders onder duurzaamheid wil zitten. Als je als individueel bedrijf niets met de omgeving te maken wil hebben, is het dashboard niet voor jou.’
Met die gemeenschappelijkheid zit het in Apeldoorn-Noord wel goed, want vanaf de opening is er een bedrijfsvereniging waarvan alle bedrijven op het terrein lid zijn. Bello: ‘Uiteindelijk zullen alle bedrijven individueel te maken krijgen met strengere wetgeving rondom het gebruik van energie, dus op een gegeven moment zul je stappen moeten ondernemen.’
Op dit moment is het Dice Dashboard nog volop in ontwikkeling en nog geen tool die zomaar bij iedereen op de laptop staat. CCS Energie-Advies en de andere consortiumpartners staan daarom open voor samenwerking met nieuwe bedrijventerreinen, om op die manier het DICE Dashboard verder te ontwikkelen.
Het dashboard werd ontwikkeld door het consortium Dienst Collectieve Energieprojecten (vandaar de naam DICE), waarvan CCS de leiding heeft. Verder zijn MapGear (een Geo-ICT bedrijf gespecialiseerd in de bouw van tools en dashboards), onderzoeksinstelling TNO, de stichting CLOK (dat zich inzet voor de versterking van de lokale economie) en Saxion Hogeschool daarin betrokken. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland maakt de ontwikkeling van de innovatie medemogelijk door het verstrekken van een subsidie in het kader van de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie.
Vanaf het vierde kwartaal van 2022 is het de bedoeling dat het DICE Dashboard bedrijventerreinen daadwerkelijk gaat helpen om het energiepotentieel en de energiestrategie inzichtelijk te maken, maar ook om de vooruitgang in energieprojecten te monitoren.
