In een uitgebreid juridisch advies stelt omgevingsrecht-advocaat Tycho Lam dat Tubbergen op papier de plannen van de staatssecretaris kan frustreren met een voorbereidingsbesluit. ‘Door een voorbereidingsbesluit met een gebruiksverbod en een daarvan gekoppeld vergunningenstelsel te nemen, geeft de gemeenteraad het signaal af aan de minister en het COA dat hij het niet eens is met de gang van zaken. De bewoners van Albergen zullen zich in hun strijd tegen de plannen van het COA gesteund voelen door de gemeenteraad.’ 

Toch zal dat weinig zin hebben, betoogt de advocaat. Het is te verwachten dat de rechter dit voorbereidingsbesluit opzij schuift, omdat het nadrukkelijk is bedoeld om de bevoegdheid van de minister te blokkeren. ‘Het voorbereidingsbesluit zal er echter niet toe leiden dat de vestiging van het asielzoekerscentrum wordt vertraagd of niet doorgaat. Het is daarmee in belangrijke mate symboolpolitiek’, aldus Lam. ‘Het is de vraag of het de positie van de gemeente kan schaden.’ 

Wel is de gemeente bevoegd gezag totdat Van der Burg een omgevingsvergunning heeft afgegeven, stelt Lam. Dat betekent dat de komst van asielzoekers of statushouders tot die tijd kan worden tegengehouden. Ook eventuele bouwwerkzaamheden mogen niet eerder plaatsvinden totdat de vergunning er ligt. Tegen de vergunning kan de gemeente in beroep en hoger beroep gaan. ‘Ik zou me heel goed kunnen voorstellen dat burgemeester en wethouders het signaal afgeven dat zij niet kunnen en zullen accepteren als het COA daarop vooruitloopt.’ 

Route voorbereidingsbesluit 

Het college van B en W zal de procesgang niet frustreren met een voorbereidingsbesluit, laat het weten in een reactie op het juridisch advies.‘Het voorbereidingsbesluit zou de plannen van het COA dus hooguit vertragen en niet voorkomen.’ Ook andere juridische mogelijkheden blijven voorlopig op de plank. ‘Inwoners mogen er van uitgaan dat de overheid doelmatig met haar middelen omgaat. De gemeente behoort het nationaal belang te erkennen’, schrijven B en W in een raadsbrief. 

Ook weegt zwaar dat de staatssecretaris een bestuursovereenkomst wil sluiten, staat in de brief. ‘Het college zet in op een constructief overleg over de wensen en eisen en om deze afspraken vast te leggen in een bestuursovereenkomst. Het overleg biedt de meeste kans om onze (bestuur en inwoners van de gemeente) wensen te realiseren', zegt het college. ‘Nadat het besluit is genomen door de minister, zal het college de rechtsmiddelen benutten. Ook tegen het rijksinpassingsplan worden rechtsmiddelen benut.’ 

Strijd om hotel 

‘Tubbergen wil voorkomen dat het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) tot driehonderd statushouders in het voormalige hotel ’t Elshuys in Albergen plaatst. Gemeente en omwonenden staat niet afwijzend tegenover de opvang van statushouders, maar vinden de plaats en het gebouw ongeschikt voor de vele statushouders die het COA zou willen plaatsen. 

Van der Burg zette na maandenlange gesprekken met de gemeenten in samenspraak met minister De Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening het Ruimtelijk ordeningsinstrument in en wil een omgevingsvergunning afgeven. Volgens hem is de nood te hoog en moet er worden ingegrepen. 

De voormalig eigenaresse van hotel ’t Elshuys probeerde de verkoop nog ongedaan te maken. Ze voerde aan dat het COA haar niet volledig had ingelicht over de plannen met het hotel. De rechter besliste maandag dat die wel degelijk geldig is en dat het COA onherroepelijk eigenaar is.