De meest in het oog springende wijziging in het wetsvoorstel is de overstap naar een normhuur: ontvangers van huurtoeslag krijgen straks geen huurtoeslag meer op basis van de echte huur die zij betalen, maar op basis van een fictieve huur. Voor de meeste huurders gaat het om een bedrag van 520 euro, huurders met een hogere huurprijs gaan er met de wetswijziging op achteruit.

Ook plannen om servicekosten niet langer te compenseren via de huurtoeslag en het verhogen van de eigen bijdrage van huurders valt slecht, zo is te lezen in veel van de 150 reacties. Deze maatregelen raken jagen huurders namelijk op hogere kosten.

Richting 700.000 huurders erop achteruit

Volgens Aeades, de Woonbond en de VNG gaan 300.000 huurders alleen al door de overstap naar normhuren er financieel op achteruit. Op termijn kan dit volgens hen oplopen tot meer dan een verdubbeling (700.000 huurders).

De zeven partijen zijn ook kritisch op de manier waarop het wetsvoorstel volgens hen ‘positiever’ wordt gepresenteerd. Het kabinet neemt ook andere wijzigingen mee die zij in de wetswijziging benoemen, zoals de eenmalige huurverlaging in 2024 en de verhoging van het wettelijk minimumloon.

Het wetsvoorstel moet volgens de uitleg van het kabinet een eenvoudiger stelsel bieden voor ondersteuning van mensen met een laag inkomen, als vervanging van de huidige werkwijze. In het coalitieakkoord 2021-2025 is de ambitie uitgesproken om op termijn toeslagen af te schaffen.

‘Maar deze wijzigingen staan los van het wel of niet veranderen van de huurtoeslag’, schrijven de zeven partijen. ‘Het zou eerlijker zijn om de effecten van de huurtoeslagwijziging op zichzelf te benoemen. Aedes en Woonbond dringen er ook op aan dit voor de behandeling van de wet in de Tweede Kamer wél te doen, in een zogeheten impactanalyse.’

Kwetsbare groepen

De seniorencoalitie, bestaande uit ANBO en de KBO-PCOB vult aan dat 81.000 AOW-huishoudens een negatief inkomenseffect zullen ondervinden van de wijziging. ‘Het betreft hier een qua inkomen kwetsbare groep: zij ontvangen niet voor niets huurtoeslag. De koopkracht van deze groep is al sinds 2010 uitgehold.’

Voor aangepaste woningen geldt in de wetswijziging een hogere normhuur van 597 euro. Maar dat is volgens Ieder(in), een netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte, alsnog onvoldoende. ‘Toegankelijke of rolstoelgeschikte woningen zijn ook vaak duurder. Dat betekent dat ook mensen met een beperking, die een huur boven de 597 euro betalen, erop achteruit zullen gaan.’

Deze groep mensen hebben volgens Ieder(in) ook geen alternatief, omdat verhuizen naar een goedkopere aangepaste woning geen optie is door onvoldoende aanbod op de woningmarkt.

Op het wetsvoorstel kan tot 2 augustus worden gereageerd via de consultatie.