De belangrijkste verklaring voor de meevallende winkelleegstand lijkt het lang aanhouden van de economische steunpakketten op nationaal niveau. Hiermee konden winkeliers de huur en lonen blijven doorbetalen en werden faillissementen voorkomen. In vrijwel alle gevallen was er minder toenemende leegstand dan in de tien jaar voor de pandemie.
Een andere verklaring voor de lagere winkelleegstand is de afname van binnenstedelijke winkelmeters die leeg kunnen raken. Veel binnensteden hebben ingezet op de transformatie van winkels naar andere functies. In veel gevallen ontstond er nieuwe horeca, ondanks het feit dat deze sector destijds hard is geraakt door restrictieve coronamaatregelen.
Een andere transformatiebestemming voor winkelpanden zijn woningen. Logischerwijs vanwege de grote vraag naar woningen en anderzijds een oplossing op het afnemende aantal bezoekers van binnensteden, een trend die door de pandemie is versterkt.
Winkelleegstand als gevolg van pandemie blijft uit
Daarmee is de huidige winkelleegstand in Nederlandse binnensteden minder dan verwacht. Eind 2020 kwam het PBL met een studie naar de vitaliteit van de binnensteden in het licht van de pandemie. Daarin werd geschat dat de winkelleegstand zou toenemen van 13,2 procent in oktober 2020 naar 19 procent begin 2022. De stijging van de winkelleegstand als gevolg van de pandemie blijft vooralsnog dus uit.
Waar in Amsterdam de grootste relatieve groei in winkelleegstand werd verwacht, daalde deze met 0,8 procent licht. Grotere dalingen waren te zien in Breda (-14 procent) en in Veenendaal (-13 procent). Alleen de binnensteden van Zaandam, Apeldoorn en Delft zagen hun winkelleegstand stijgen met meer dan 1 procent.
Het huidige aantal leegstaande winkels in binnensteden is daarbij niet gelijk verdeeld over Nederland. In de binnensteden van Roermond, Sittard en Bergen-op-Zoom staan rond 25 procent van de winkelmeters leeg, terwijl dat in Deventer, Haarlem en Den Bosch rond 5 procent ligt.
Het onderzoek door het PBL baseert zich op gegevens van Retail specialist Locatus.
