Landelijke toets fabriekswoningen komt begin 2023

Tachtig procent van de corporaties wil woningen uit de fabriek neerzetten of doet dat al. Volgens de huisvesters biedt fabrieksmatig woningen bouwen een antwoord op stikstofproblemen, tekorten aan bouwgronden en oplopende bouwkosten. Als de woningen op grotere schaal kunnen worden geproduceerd, worden ze financieel aantrekkelijker. 

Maar regelgeving staat grootschalige uitrol nu in de weg. Dat meldde Aedes eind april. Volgens de corporatiekoepel is één landelijke toelatingstoets voor fabriekswoningen nodig, in plaats van losse door gemeenten. Gemeenten bepalen op dit moment individueel of woningen voldoen aan veiligheids- en welstandseisen. Dat doen ze met de gemeentelijke bouwplantoetsing. Onnodig, vindt Aedes, want conceptuele woningen worden met standaarden geproduceerd.

De Jonge herkent noodzaak

Minister Hugo de Jonge voor VRO kan zich vinden in de noodzaak van fabrieksbouw en de door Aedes aangedragen barrières bij grootschalige fabrieksbouw. ‘Gezien de nieuwbouwopgave waar we de komende jaren voor staan zie ik industrieel, modulair en conceptueel bouwen als kans voor het bereiken van de doelstelling’, reageert hij in antwoorden op Kamervragen van D66-er Faissal Boulakjar. Verder geeft hij aan dat gemeenten inderdaad nu nog los kijken of een vergunningaanvraag voor een fabriekswoning voldoet aan lokale regels. ‘De terechte vraag kan hier inderdaad gesteld worden of fabriekswoningen en andere vormen van conceptuele woningen telkens opnieuw door iedere gemeente aan deze landelijke regels uit het Bouwbesluit 2012 getoetst moet worden’, schrijft de minister.

Wkb moet uitkomst bieden

Volgens De Jonge moet de Wet kwaliteitsborging van het bouwen (Wkb) uitkomst bieden. ‘Met de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) wordt het landelijk goedkeuren van fabriekswoningen zoals Aedes voorstelt al grotendeels mogelijk. Ik wil de Wkb op 1 januari 2023 tegelijk met de Omgevingswet invoeren’, schrijft hij. ‘Onder de Wkb is het niet langer de gemeente die ieder bouwplan stuk voor stuk moet beoordelen en goedkeuren. Kwaliteitsborgers beoordelen bouwplannen en zien toe op de uitvoering volgens de bouwtechnische regels. Het wordt daarbij mogelijk om fabriekswoningen en andere vormen van conceptuele woning vooraf, eenmalig te beoordelen en goed te keuren.’

De minister meldt dat op dit moment gesprekken worden gevoerd en proefprojecten plaatsvinden met onder meer deelnemers aan het Netwerk Conceptueel Bouwen. Dit moet duidelijk maken hoe een zo groot mogelijk deel van nieuwbouwwoningen standaard kan worden goedgekeurd, zonder dat veiligheid en kwaliteit in het geding komen.