‘EZK is nagegaan of de verkoop van het vastgoed en de bijbehorende vastgoedmanagementpartijen tot mogelijke risico’s voor de nationale veiligheid zou kunnen leiden. Hiervan was geen sprake, waardoor de overheid ook geen noodzaak zag om in te grijpen bij een marktconforme vastgoedtransactie tussen twee commerciële partijen’, schrijft Adriaansens over de overname van de High Tech Campus door het Singaporese staatsfonds GIC.
De overname van de High Tech Campus in augustus vorig jaar deed flink wat stof opwaaien. De Eindhovense burgemeester John Jorritsma was ziedend dat een buitenlandse, commerciële partij mocht gaan beslissen over iets wat volgens hem van Nederlands publiek belang is. Jorritsma en partijen als ASML en XNP vreesden voor bedrijfsspionage en vroegen zich in verschillende media hardop af of de AIVD de overname door GIC niet moest onderzoeken. Ook wilden zij staatsdeelname bij de High Tech Campus, om de overname zo toch te voorkomen. Zover kwam het niet.
Kamervragen
Kamervragen kwamen er in oktober en februari van CDA-Kamerleden Mustafa Amhaouch en Inge van Dijk. Zij vroegen om een reflectie van het ministerie van EZK op de keuze om niet in te grijpen bij de overname.
Fouten zijn niet gemaakt, reageert EZK-minister Adriaansens. Op de vraag of zij vandaag de dag nog steeds hetzelfde gehandeld zou hebben reageert de minister bevestigend ‘ja.’ ‘Er zijn geen signalen dat de publieke belangen bij de High Tech Campus niet geborgd worden onder de nieuwe eigenaar. Het kabinet hecht meer waarde aan het investeren in en faciliteren van hoogwaardige technologieontwikkeling in Nederland. Voor het behoud en versterking van de innovatiekracht van de High Tech Campus en Nederland in het algemeen zijn andere instrumenten effectiever en efficiënter dan een investering van minimaal 1 miljard euro aan publiek geld in vastgoed.’
Staatdeelname bleek dan ook geen mogelijkheid, onder meer omdat dit volgens Adriaansens voor marktverstoring en een ongelijk speelveld zou zorgen. ‘Campussen concurreren uiteindelijk onderling met elkaar en dat is in het belang van een gezond vestigings- en ondernemingsklimaat voor Nederland als geheel’, aldus de minister. ‘Bedrijven zijn daarbij vrij om zich te vestigen op de campus naar keuze. Het kabinet wil deze dynamiek graag behouden.’
Investeringstoets
Ook in een door Amhaouch en Van Dijk geopperde investeringstoets om ongewenste overnames in de toekomst te voorkomen ziet Adriaansens geen heil. Volgens de CDA-voldoet de ‘Wet Veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames’ niet en moet er ‘zo spoedig mogelijk’ nieuwe wetgeving komen om bescherming te bieden voor transacties als de overname van de High Tech Campus.
Adriaansens: ‘Uit een verkenning is gebleken dat het niet proportioneel is om dergelijke overnames te onderwerpen aan investeringstoetsing, aangezien er geen direct risico voor de nationale veiligheid verbonden is aan deze en soortgelijke vastgoedtransacties. Het is daarom een te ingrijpend instrument met vergaande gevolgen voor de autonomie en rechtszekerheid van bedrijven, dat eveneens niet het gewenste effect heeft; namelijk het beschermen van de hoogwaardige technologie die huurders ontwikkelen.’
Wel stelt de minister voor om vertrouwensposities aan te wijzen in de ‘Wet veiligheidsonderzoeken’ en om aanvullende maatregelen te nemen om digitale informatiebeveiliging te verbeteren. Nog voor de zomer zal de minister de Kamer daarover informeren.
