Ruim 55 miljard euro, zo groot is het prijskaartje voor de maatschappelijke- of milieuschade die ons land jaarlijks veroorzaakt. Volgens het rapport staat tegenover elke 1.000 euro van de Nederlandse economie een bedrag van 76 euro aan maatschappelijke schade. Dat rekenden ABN AMRO en onderzoeksbureau CE Delft uit in het rapport ‘De Milieuschade van Nederland in cijfers’.
Inspanningen om te verduurzamen, zoals het Europese uitstootbeperkingsinitiatief Fitfor55, projecteren de groene stappen die Nederland de komende tijd zet. Maar door milieuonvriendelijke producten in andere landen te laten produceren, ‘importeert’ Nederland alsnog voor miljarden aan schade voor de gezondheid en het milieu.
Schadelijke neveneffecten materialiseren zich in Nederland volgens ABN AMRO door vroegtijdig overlijden, vervuiling van gebouwen, een afbrekende biodiversiteit en extra kosten om klimaatverandering tegen te gaan.
Twee scenario’s
In het ketenonderzoek, gemeten van productie tot consumptie, is gekeken naar de maatschappelijke schade die samenhangt met emissies van broeikasgassen en de uitstoot van stoffen die de meeste luchtvervuiling veroorzaken zoals stikstof, zwaveldioxide, ammoniak en fijnstof.
In het rapport worden twee scenario’s uiteengezet. In het ene scenario kijkt het rapport naar het huidige Europese klimaatdoelstellingen waar Nederland zich aan hoort te houden, waarin onder andere wordt uitgegaan van 40 procent minder uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990. In het eerste scenario loopt het kostenplaatje in 2030 op tot 68 miljard euro. Volgens het tweede scenario, wanneer het Fit for 55-beleid wordt nageleefd, kan dit beperkt worden tot 59 miljard euro. In beide scenario’s loopt de door Nederland veroorzaakte schade dus met miljarden euro’s op.
Het Fit for 55-beleid werd eerder door EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyden een van de meest ambitieuze hervormingen van het EU-beleid’ genoemd. Het totale pakket bestaat uit een tiental wetsvoorstellen, die samen moeten zorgen voor de realisatie van de Green Deal-doelstellingen. Het uiteindelijke doel is een klimaatneutraal Europa in 2050.
De huidige schade [JB1] waar Nederland verantwoordelijk voor is, wordt voor 43 procent veroorzaakt door onze import uit andere landen. Omgerekend is dat 24 miljard euro. Onder het huidige beleid wordt dat in 2030 zo’n 34 miljard euro. De productie van veel milieuonvriendelijke producten wordt gedeeltelijk steeds meer verplaatst naar landen buiten Europa, zoals in Azië en Latijns-Amerika. Hier is de productie goedkoper, omdat veel landen in de genoemde regio’s aan minder (strakke) milieumaatregelen gebonden zijn.
‘Het gevolg is dat de eigen straat wordt schoongeveegd, maar de vervuiling doorschuift naar de buren’, staat in het onderzoeksrapport.
Systeemverandering
Het ontbreken van een concreet prijskaartje aan maatschappelijke- of milieuschade, wil niet zeggen dat de samenleving er geen waarde aan hecht, aldus ABN AMRO en CE Delft. De politiek en het bedrijfsleven moeten extra maatregelen nemen om de maatschappelijke- en milieuschade te beperken, schrijft ABN AMRO.
Systeemverandering is hard nodig volgens de bank. Dit kan door milieuschade te verrekenen met de omvang van de Nederlandse economie. ‘Als de economie op papier groeit maar de milieuschade navenant stijgt, dan neemt de werkelijke waarde van het bbp niet toe’, aldus het rapport.
‘Het verduurzamen per eenheid product is niet genoeg, het consumptiepatroon moet ook op de schop. Daarom moet het beleid zich meer toespitsen op de kern: het afremmen en veranderen van consumptie.’