Ruim de helft van de grote distributiecentra, met een oppervlakte van minimaal 20.000 vierkante meter, wordt in groen gebied gerealiseerd. Dat melden Pointer en Investico op basis van analyse van cijfers van bouwvakblad Cobouw. De nieuwe centra zijn samen goed voor een oppervlakte van ruim 3 miljoen vierkante meter. De meeste XL-centers komen in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-Brabant. Pointer maakte een kaart met daarop de precieze locaties van de centra.

Meer regie provincies

Deze provincies werken momenteel aan beleid voor meer controle over de groei van de centra. Ook Overijssel, Gelderland, Drenthe en Utrecht werken aan nieuwe regelgeving, meldt Pointer op basis van een rondgang langs de provincies.

De provincie Utrecht zou graag zien dat er efficiënter gebruik wordt gemaakt van de ruimte op bestaande bedrijventerreinen. Dergelijke inbreiding biedt veel maatschappelijke meerwaarde, bleek eerder uit onderzoek in opdracht van de provincie. Niet alle provincies hebben echter de plek voor intensiever gebruik van bestaande werklocaties.

Volgens Rijksadviseur Wouter Veldhuis is het zaak dat álle provincies beleid gaan voeren op de groei van distributiecentra. Dit om waterbedeffecten te voorkomen. ‘Als je dat (beleid voeren, red.) niet doet, dan wordt het hier het Wilde Westen en duiken bedrijven op de provincie waar de regels het gemakkelijkst zijn’, zegt hij tegen Pointer.

De provincies vinden de Tweede Kamer aan hun zijde. Het parlement nam in februari een motie aan met de oproep aan VRO-minister Hugo de Jonge om meer regie te voeren de ‘verdozing’ en ‘verrommeling’ van het landschap. Begin deze maand voerde de minister gesprekken met de provincies over hoe Rijk en regio hier samen aan kunnen werken. Een andere motie tegen verdozing kreeg overigens eind 2019 ook al een meerderheid van de stemmen in de Tweede Kamer.

Tot 2040 groei, nieuw ontwerp nodig

De groei van het aantal vierkante meters distributiecentrum zet de komende jaren naar verwachting door. Op dit moment heeft Nederland ongeveer 43 miljoen vierkante meter aan logistiek vastgoed. De sector ontwikkelt zich snel: tien procent van het huidige totaaloppervlak werd vorig jaar opgeleverd.

Adviesbureau Stec Groep schat in dat er tot 2040 ongeveer 12 tot 22 miljoen vierkante meter bij komt. Die meters komen niet alleen in de traditionele ‘logistieke hotspots’ Noord-Brabant en Limburg. Door ruimtegebrek in die provincies wijken bedrijven uit naar bijvoorbeeld Flevoland, Gelderland, Overijssel en Zuid-Holland.

Volgens adviesbureau Stec en architecten- en ingenieursbureau DENC maant de groei van het aantal vierkante meters tot nieuwe ontwerpen van de centra. Maak de gebouwen ‘onzichtbaar’ en zorg voor functiestapeling, adviseren zij. Ook moeten de centra beter in het landschap worden ingepast.

‘Ruimtenood, schaarste en de klimaatopgave dwingen tot een duurzaam gebouwontwerp en inpassing in het landschap. Functiestapeling en -menging worden op dit moment zowel op gebouw- als gebiedsniveau nog maar beperkt toegepast bij distributiecentra en logistieke bedrijventerreinen’, zei DENC-directeur Joost van Gilse hier eerder over tegen Stadszaken.