‘Iedereen heeft een laptop op de kamer, het internet werkt. Samen met de buurt is een veldje hier tegenover opgeknapt voor speelruimte. We moeten alleen nog een extra fietsenstalling regelen; die kinderfietsen passen er niet meer in. Oh ja, hier in de lobby komt binnenkort een piano. Veel mensen uit Oekraïne blijken erg muzikaal. Zodra de laatste kamers zijn opgeleverd gaan we de witte muren wat gezelliger maken.’
Meindert Pesman van 1618Vastgoed wandelt enigszins verbaasd door zijn kantoorgebouw aan de Keulenstraat 16 in Deventer. Een maand geleden waren werknemers van de toenmalige huurders hier nog aan het inpakken. Nu wonen er tweehonderd mensen, staat iedereen ingeschreven, gaan de kinderen naar scholen in de buurt en is er een stichting opgericht waarmee giften een goede bestemming krijgen. ‘Het greep me wel even naar de keel toen de eerste vluchtelingen aankwamen. Je ziet plotseling voor wie je dit doet.’
‘Heb een open mind en een ja, tenzij-houding’
Wethouder Rob de Geest kan zich nog goed herinneren dat Pesman bij de gemeente aanklopte met het aanbod om een kantoorpand om te bouwen tot vluchtelingenopvang. ‘We waren zelf natuurlijk ook aan het kijken, ook naar ons eigen vastgoed. Het kwam goed bij elkaar’, zegt De Geest. ‘Ik heb eerst maar eens op Google Maps gekeken wat voor een gebouw dat was.’ Dat pand bleek al snel geschikt. ‘We hadden belang bij een grotere locatie, zodat we niet te maken krijgen met versnippering.’
‘Zij waren flexibel, wij waren flexibel.’ Met een ja, tenzij-houding heeft De Geest daarna de handschoen opgepakt. ‘Je moet hiervoor een open mind hebben.’ Omdat het om tijdelijke noodopvang gaat, waren veel regels die gelden voor gebruikelijke transities niet van toepassing. 'Het is in dit soort gevallen makkelijker om een ontheffing op het bestemmingsplan te regelen, zodat mensen toch tijdelijk kunnen wonen op een kantoorlocatie. Door die tijdelijkheid kan heel veel.’
‘Ik heb wel even gebeld met de bedrijven in de buurt om te vertellen wat we van plan waren. Dat werd gewaardeerd.’ De Geest heeft de brandweer naar het pand gestuurd voor een inspectie. Nadat die tevreden was, werd er een locatiemanager aangesteld. Die zorgde samen met een evenementenbureau voor de praktische zaken. ‘Er moesten spullen gekocht worden bij de Ikea en de Deventer fabrikant Auping bood bedden aan. Maar er moet ook gegeten worden.’ De gemeente nam de regie. Tot vreugde van Pesman.
Grote verschillen met andere vastgoedprojecten
De ultrasnelle voorbereidingstijd zou Psman ook graag zien bij zijn andere projecten. ‘Mijn ene vastgoedproject kent 24 maanden voorbereidingstijd, een ander 48… En dit in een week!’ Pesman is vol lof over de daadkracht van de gemeente in dit geval. ‘Normaal willen ambtenaren beslissingen nog wel eens doorschuiven. Hier niet.’
Neem die enorme douchecabines op de parkeerplaats buiten. ‘Ik werd gebeld dat er twee te koop stonden voor 30.000 euro. Dat zou de gemeente moeten beslissen. Ik wilde het aanbod niet laten lopen en heb zelf maar ‘ja’ gezegd. Desnoods verkoop ik ze wel weer. Aan het eind van de dag bleek er een besluit van de gemeente te liggen: koop maar.’ Die pro-actieve houding tekent zowel de vastgoedondernemer als de wethouder. Pesman: 'Al wordt het nu wel tijd om meer op papier te zetten.'
Samenwerken is belangrijk, beaamt Pesman. ‘Er komt zoveel op je af. Zoek iemand die daar goed in is’, zegt de vastgoedondernemer. Zo kwamen veel mensen spullen brengen. ‘Hier hebben we geen capaciteit om die uit te zoeken en op te slaan. Daarom hebben we afspraken gemaakt met de kringloopwinkel. Mensen doneren daar. De vluchtelingen krijgen dan een bon en kunnen zo zelf hun kamertje inrichten.’ Hij is onder de indruk van het aanbod. ‘Waar corona een splijtzwam bleek, brengt dit mensen weer samen.’
De Geest heeft voornamelijk samenwerking gezocht binnen zijn stad. ‘We hebben hier vooral praktisch gehandeld en gekeken wie wat kan doen.’ Zo zijn de keukens geïnstalleerd door eerstejaars techniekstudenten van het mbo. ‘We hebben veel aanbod gekregen. Meer dan we eigenlijk kunnen gebruiken’, zegt De Geest. ‘Dat is ook het verschil met een regulier woningbouwtraject. Dan heb je met veel meer partijen te maken, zoals makelaars, bouwers, projectontwikkelaars en beleggers.
Tempo maken in reguliere woningbouw
De Geest hoopt dat hij het tempo van deze transitie kan meenemen naar de reguliere woningbouw. ‘Al zal zeven dagen niet lukken. Je hebt dan toch te maken met heel wat regels en procedures’, zegt hij. ‘Je kunt wel kijken wat je sneller kunt doen met elkaar. Het tempo is bepalend. Het woord crisis impliceert dat ook. Je hebt geen tijd om ergens rustig over na te denken’, aldus De Geest.
‘Ik denk dat versnelling in de reguliere woningbouw best mogelijk is. Daar heb je de landelijke overheid wel nodig. Kijk bijvoorbeeld naar de procedures bij de Raad van State. Kunnen die misschien sneller, zonder afbreuk te doen aan inspraak?’
In Deventer kijkt De Geest naar wat nog meer tijdelijk zou kunnen. ‘We willen flexwoningen bouwen voor spoedzoekers. Daarvoor hebben we al subsidie van het Rijk. Het gaat om heel diverse groepen: asielzoekers, jongeren, mensen die in scheiding liggen... We willen goede woningen op een plek neerzetten waar we nog niets mee deden. Zo kunnen we hier ook tempo maken. Daarnaast blijven we ons natuurlijk ook richten op het bouwen van goede reguliere woningen.’
Inmiddels worden in Deventer meer opvangplekken voor vluchtelingen gerealiseerd. Naast het bestaande AZC, een noodopvang voor asielzoekers en het pand aan de Keulenstraat, komen er nog twee plekken voor Oekraïense vluchtelingen bij. Eén daarvan gaat ook onderdak bieden aan zo’n 200 vluchtelingen. Ook aangeboden door vastgoedeigenaren. Pesman: ‘Toen dat bedrijf belde om advies, heb ik gezegd: gewoon beginnen, heb vertrouwen. Dit gaat goedkomen.’
