Zowel industrie, verkeer, zee- en luchtvaart moeten hun aandeel leveren, maar volgens de minister wordt vooral van de agrarische sector een extra inzet gevraagd. Dat kan bedrijfsbeëindiging zijn, verplaatsing, maar ook hulp bij transitie naar kringlooplandbouw. Boeren die zich snel melden, kunnen op meer geld rekenen, aldus de minister. Dwingende maatregelen sluit ze niet uit. ‘Het eerlijke verhaal is dat het niet in elk gebied haalbaar zal zijn om alleen maar uit te gaan van vrijwilligheid.’
In de brief schrijft de minister dat over acht jaar 50 procent minder stikstofuitstoot en driekwart van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond niveau moeten zijn. Dat heeft onder meer te maken met de Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn (VHR), waar vermoedelijk nieuwe, dwingende Europese regels voor komen.
Ook wil de minister dat we in 2030 minimaal 55 procent minder broeigas uitstoten en moet de waterkwaliteit beter. Ook de verbetering van de luchtkwaliteit, voorkomen van zoönosen en de aanpak van geurhinder spelen mee. In al deze doelstellingen heeft de boer een cruciale rol. Omdat stikstof en watervervuiling ook vanuit het buitenland komen, wil het kabinet ook overleggen met de buurlanden.
Generieke maatregelen en aanpak per Natura-2000-gebied
Minister Van der Wal wil zo snel mogelijk een aanscherping van emissienormen voor ammoniak uit nieuwe en bestaande stallen doorvoeren. De melkveehouderij moet binnen tien jaar volledig grondgebonden zijn en er komen algemene herzieningen op het gebied van onder meer mestbeleid en dierenwelzijn. Ze benadrukt dat er ook wordt gekeken naar maatregelen voor het verkeer en industrie, al komt ze in de brief niet met nieuw beleid.
Uiterlijk in juli 2023 moet van elk Natura-2000-gebied duidelijk zijn wat het doel is en hoe dat gehaald wordt. Dat plan moeten de provincies opstellen en aanscherpen. De nieuwe Ecologische Autoriteit zal de plannen toetsen. Het gaat dan niet alleen om stikstof, maar ook om andere natuurbevorderende maatregelen. In de gebiedsplannen worden ook de PAS-melders meegenomen.
De provincies krijgen onder meer de mogelijkheid om de mate van begrazing in bestemmingsplannen vast te leggen. Er wordt gekeken naar de meet- en rekenmethodes van stikstof binnen het AERIUS-systeem voor vergunningverlening. ‘Daarnaast moet en wil het kabinet een forse impuls geven aan het meten van emissies op bedrijfsniveau. Door meer en fijnmaziger te meten worden de rekenmethodes verbeterd.’
Hulp voor boeren die willen verduurzamen
De brief is ook ondertekend door minister Henk Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Hij zegt dat de agrarische sector de sleutel in handen heeft voor veel natuurproblemen. ‘Met wat ik nu heb gezien, heb ik er het volste vertrouwen in dat de agrarische ondernemers hier innovatief genoeg voor zijn.’ Hij wil jonge boeren perspectief geven en boeren die willen verduurzamen helpen aan een sterke positie in de keten en een goed verdienmodel. Daarvoor komt Staghouwer nog voor de zomer met een apart plan.
Op de brief van minister Van der Wal is met smart gewacht door gemeenten en provincies. Die zaten met de huidige regelingen in de maag, nadat rechters die steeds torpedeerden. Minister Van der Wal komt voor de zomer met aanscherpingen van de regels rondom de latente ruimte in vergunningen, de regels rondom intern en extern salderen, beweiden en bemesten en de regels rondom het gebruik van de zogeheten Rav-factoren bij stalinnovaties (Regeling Ammoniak Veehouderij).
