Door Rob Hendriks

Momenteel zijn er ongeveer twintig grotere solar carports in Nederland gerealiseerd. Dit jaar staan nog circa tien op de planning. Gezamenlijk is dit minder dan 1 procent van het landelijk potentieel van zonnestroom boven parkeerplaatsen, blijkt uit een inventarisatie van Merosch en CE Delft, in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Uit de studie komt naar voren dat er in Nederland zo’n 80 vierkante kilometer aan bruto oppervlak van parkeerruimtes ligt. De regio’s met het grootste ruimtelijk potentieel zijn Noord-Holland Zuid en Rotterdam-Den Haag. Als al deze locaties benut worden, kan er volgens de analyse tussen de 9.200 en 11.000 MWp aan vermogen geplaatst worden. Dat heeft naar schatting een schatting een potentiële opbrengst tussen de 8,1 en 9,6 TWh. ‘Dat is ruim 25 procent van de 35 TWh aan duurzame elektriciteit die volgens het Klimaatakkoord in 2030 uit grootschalige zonne- en windenergie op land moet worden opgewekt’, stellen de onderzoekers vast.

Knelpunten

Uit de analyse blijkt dat ook veel potentieel te vinden is op grondgebied van overheden, maar dat hierop in de praktijk weinig gebeurt. Toch zijn er enkele gemeentes die er, ondanks lastige businesscase of onvoldoende capaciteit van het elektriciteitsnet, in slaagden een solar carport te realiseren. Het bekendste voorbeeld hiervan is Bloemendaal, dat in 2020 de eerste overdekte parkeerplaats op gemeentegrond in gebruik nam. Op twee parkeerterreinen van het strand in Bloemendaal aan Zee staat een 10.000 vierkante meter grote overkapping met 5.000 zonnepanelen. Die wekken voldoende stroom op voor 600 huishoudens. De carports bieden plaats aan 800 auto’s.

Beschermde natuurgebieden

De carports kwamen er op initiatief van de gemeenteraad, die de locatie met een duurzame functie meervoudig wilde benutten. Veel andere mogelijkheden om bij te dragen aan de opwekking van duurzame elektriciteit in het landschap heeft de gemeente niet, vertelt Hessel Kruisman, coördinator Duurzaamheid bij de gemeente.

Kruisman: ‘Bloemendaal bestaat voor een groot deel uit beschermde natuurgebieden. Wij kunnen geen zonneweides toestaan binnen ons grondgebied en daar is ook geen politiek draagvlak voor. Datzelfde geldt in nog sterkere mate voor windmolens. Maar de parkeerterreinen aan zee leenden zich goed voor een solar carport. Hiermee konden we toch ons steentje bijdragen aan de afspraken uit het Klimaatakkoord.’


De twee carports in Bloemendaal. Bron Noord-Hollandse Energieregio, via de gemeente Bloemendaal

Duurder

In vergelijking met traditionele toepassingen van zonne-energie op daken en velden, is een solar carport nu duurder. De benodigde draagconstructie en eventueel benodigde versteviging van de fundering kunnen flink drukken op het budget van een initiatiefnemer. Die durft het daardoor niet altijd aan. 

Bloemendaal zocht daarom samenwerking met marktpartij Groendus, die de investering voor zijn rekening nam. Hierbij is afgesproken dat Groendus ook het beheer en de exploitatie uitvoert. De opbrengsten van het parkeergeld gaan nog steeds naar gemeente Bloemendaal. De groene stroom die de 5.000 panelen opwekken, wordt door Groendus verhandeld. Volgens Kruisman zou de businesscase niet rond zijn gekomen zonder de SDE++ (of voluit: de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en klimaattransitie). Kruisman: ‘Zonder subsidie zijn dit soort ontwikkelingen in Nederland niet te organiseren. De markt heeft daar een zetje voor nodig. Dus we zijn blij met die subsidie vanuit het Rijk.’

Ook de provincie Noord-Holland riep onlangs een subsidieregeling in het leven om de ontwikkeling van solar carports mogelijk te maken. Noord-Holland heeft als ambitie in haar regionale energiestrategie (RES) gesteld om 177 GWh groene elektriciteit met solar carports te leveren voor 2030. Dat staat gelijk aan het verbruik van bijna 65.000 huishoudens.

Creatief rekenen

Volgens Marc van Putte, commercieel directeur van Groendus, moet een solar carport een omvang van tenminste duizend vierkante meter (circa 80 parkeerplaatsen) hebben om een business case haalbaar te maken. ‘Het is dus belangrijk dat er voldoende ruimte is’, aldus Van Putte. Zijn bedrijf hielp tot nu toe mee aan de ontwikkeling van drie solar carports, naast die in Bloemendaal ook in Ede en Heerlen.

Omdat de overkappingen met zonnepanelen duurder zijn dan een zonnecentrale op een bestaand dak, is het volgens hem zaak om creatief te zijn om de business case rond te rekenen. ‘Als een gemeente al plannen heeft om bijvoorbeeld bestrating te vervangen of infrastructuur aan te passen, valt dat te combineren met de bouw van een solar carport.’

‘Door aan te sluiten op bestaande voorzieningen, valt de financiering makkelijker te realiseren. De overheid draagt bij met subsidie en de rest van de financiering doen wij. Gemeentes hoeven dus geen financieel risico te lopen wanneer zij met een solar carport willen verduurzamen. Sterker nog: ze kunnen profiteren van de inkomsten van de geïntegreerde laadpalen en voorzien hun bewoners/bezoekers van overdekte en comfortabele parkeerplekken.’ 

Lees hier het gehele rapport van Merosch en CE Delft in opdracht van RVO.