‘De opvang van vluchtelingen is een complex vraagstuk’, zei Rutte. ‘Mensen hoeven zich niet te melden in Ter Apel, mensen vallen niet onder asiel. Ze mogen hier verblijven. En als we de laatste juridische hobbels hebben weggehaald, mogen ze ook aan het werk in Nederland.’ 

Om hoeveel vluchtelingen het uiteindelijk gaat, kon Rutte niet zeggen. ‘Dat is absoluut niet in te schatten op dit moment.’ Het hangt onder meer af van de opvang in Polen. Dat land heeft aangegeven veel vluchtelingen op te willen vangen. ‘Maar je kunt ook niet uitsluiten hoeveel mensen zelf doorreizen.’

Duizenden plekken

De vluchtelingenstroom betekent veel voor veiligheidsregio’s en gemeenten. ‘Er komen heel veel kinderen deze kant op’, zei staatssecretaris Eric van der Burg. En vluchtelingen hebben recht op gezondheidszorg. ‘Bedenk ook dat de mensen die hiernaar toe kunnen komen, die of psychische of fysieke trauma’s hebben opgelopen.’ 

Van der Burg ziet ook kansen: ‘We zien dat mensen aan het werk willen en tegelijkertijd hebben we grote tekorten in sommige sectoren.’ Het kabinet werkt met spoed aan regels die dat mogelijk moeten maken.

Ruimere bevoegdheden

De vluchtelingenstroom uit Oekraïne betekent een grotere rol voor veiligheidsregio’s en gemeenten. De crisisstructuur geeft het Rijk ook ruimere bevoegdheden. Die staan beschreven in het handboek. Van der Burg wilde nog niet ingaan op de vraag of hij gemeenten opdrachten kan geven. ‘Dat is nu niet nodig.’ Veel gemeenten zijn zelf al hard op zoek naar opvangmogelijkheden. Er worden onder meer hotels en zelfs riviercruiseboten gehuurd.

De 25 veiligheidsregio’s gaan op de korte termijn zorgen voor zeker 25.000 plekken. Vervolgens komen er nog eens 25.000 plekken bij. De vraag is of dat voldoende zal zijn. Volgens officiële cijfers van VN-vluchtelingenorganisatie UNHRC zijn inmiddels zeker 1,5 miljoen Oekraïners het land ontvlucht. Daarvan is het grootste deel in Polen terechtgekomen. In Nederland zijn er nu zo'n duizend geregistreerde vluchtelingen. Waarschijnlijk zijn er veel meer mensen uit Oekraïne in Nederland.

Energieprijzen omhoog

Rutte ging ook in op de energieprijzen. ‘Die zien we enorm stijgen op dit moment.’ Rutte wacht op de cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) om te zien welke effecten die stijging heeft. Hij kijkt vervolgens welke maatregelen er genomen kunnen worden om mensen met een kleine beurs te compenseren. 

Wel deed hij een toezegging aan Groningers. ‘We zullen nooit de gaskraan in Groningen aanzetten vanwege hoge prijzen. In het ultieme geval dat de leverantiezekerheid in gevaar komt, kijken we daar misschien wel naar.’