‘We moeten Nederland niet op de oude manier volbouwen, maar slimme en waterbewuste keuzes maken’, schrijft voorzitter Rogier van der Sande van de Unie van Waterschappen. ‘Zo moeten water en bodem leidend zijn voor ruimtelijke plannen.’ Van der Sande zegt dat dat hard nodig is, nu het IPCC waarschuwt dat de gevolgen van klimaatverandering ernstiger zijn dan gedacht.
Nu al is een watertoets opgenomen in het proces voor bijvoorbeeld grootschalige woningbouw. Maar dat is een advies en komt ook laat in het proces. Het kabinet wil dat water en bodem sturend worden bij ruimtelijke planvorming. De watertoets moet dan ook snel dwingender. Voer die plannen snel uit, zegt Van der Sande.
Hij roept gemeenten, provincie en Rijk op om veel meer te investeren in klimaatadaptie. Het Rijk moet daarvoor extra geld uittrekken. Vooral steden moeten volgens de waterschappen veel meer vergroenen. Bijvoorbeeld om ruimte te geven voor water bij hoosbui. En om dat water zo langer vast te houden in droge tijden. Er zijn veel pilots geweest, zeggen de waterschappen, en nu is het tijd voor structurele aanpak.
Aardgas vervangen door biogas
Van der Sande vraagt niet alleen. Hij heeft ook wat te bieden. ‘We willen niet dweilen met de kraan open.’ Zo stellen de waterschappen gronden ter beschikking voor zonneparken en windmolens. En ze kunnen biogas en warmte leveren via aquathermie. Het biogas kan aardgas in sommige gevallen vervangen. Niet alleen belangrijk voor klimaatambities, maar ook om minder afhankelijk te zijn van Russisch gas. Daarvoor moeten wel de regels worden aangepast. ‘We mogen het nog niet vermarkten’, zegt de unie.
De klimaatcrisis is wereldwijd. Daarom is het belangrijk om samen te werken met andere landen en van elkaar te leren, zegt Van der Sande. Nederlandse waterschappen delen hun kennis al wereldwijd. En Nederland haalt kennis uit het buitenland, onder meer via partnerschappen binnen de Blue Deal. ‘Zo hebben landen als Zuid-Afrika al jarenlange ervaring met droogte, iets wat in de Nederland relatief nieuw is.’
Tenslotte zullen inwoners ook meer betere keuzes moeten maken voor het milieu. ‘De grenzen van de maakbaarheid zijn bereikt. Daarom zien de waterschappen het vergroten van het bewustzijn onder inwoners rond hoogwater, wateroverlast en droogteproblemen als een belangrijk actiepunt.’ Hoe je burgers bewuster krijgt? Dat is nog een groot vraagstuk bij de waterschappen. Een antwoord daarop heeft Van der Sande nog niet.
