‘Met elkaar willen we asielopvang een ander gezicht geven en bouwen aan een toekomstbestendig en flexibel netwerk met kleinschalige locaties gekoppeld aan de bestaande grotere opvanglocaties.’ De gemeenten en provincie hebben een achterstand in het aanbod van locaties. Die willen ze inlopen door tussenvoorzieningen en gemengde woonconcepten te realiseren, zowel tijdelijk als permanent.

Door flexwoonprojecten kunnen de eigen inwoners ook profiteren van nieuwe opvangplekken en voorzieningen. Dan gaat het om gemengde bewoning van statushouders, studenten, starters of andere spoedzoekers. De nieuwkomers moeten vervolgens in de gemeente kunnen blijven wonen. ‘Zo kunnen nieuwkomers sneller meedoen in de samenleving en op de arbeidsmarkt.’

‘Betrek vrijwilligers en organisaties’

Als voorbeeld halen de gemeenten en provincies de opvang van veertig mannen aan in Amersfoort. Die moesten snel onderdak krijgen. Met hulp van vrijwilligers, kerken, moskeeën, en een oud-asielzoeker met een eigen cateringbedrijf, konden de asielzoekers snel worden opgevangen.

In ‘De kunst van het samenleven en samenwerken’ schrijven Provincie Utrecht, Regio Amersfoort, regio Utrecht U16 en de Utrechtse Foodvalleygemeenten dat het tijd is om op die andere manier naar de opvang van asielzoekers te kijken. Ook moet het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) beter en sneller communiceren. Alleen dan kan opvang op korte termijn, op de middellange termijn en huisvesting van statushouders worden gerealiseerd.

Wel extra rijksgeld nodig

De plannen in het rapport vragen wel extra geld van het Rijk voor structurele financiële ondersteuning voor de woningen, schrijven de gemeenten. Ook willen ze geld voor begeleidingskosten, meer ruimte in de regelgeving voor creatieve oplossingen op regionaal niveau, en beter inzicht in de komst van statushouders en nareizigers.

Gemeenten in de provincie Utrecht moeten dit jaar bijna 800 extra plekken aanbieden. ‘Dat is een forse opgave.’ In Utrechtse Heuvelrug zijn er al honderd plekken beschikbaar en aan 550 wordt al gewerkt. De rest moet nog worden gevonden. 

De provincie telt drie langlopende AZC’s, in Utrecht, Amersfoort en Leersum. Daar worden ruim 1.400 mensen opgevangen. Voor noodopvang zijn sinds 2021 tijdelijk zo’n 1.000 plekken beschikbaar, waaronder op twee grote locaties. Daar komen dit jaar nog 550 plekken bij.