De 17-miljoenste inwoners van ons land is een feit. Slibt ons land dicht als deze bevolkingsgroei doorzet? Hoogleraar Zef Hemel reageert op deze vraag.

17 miljoenste inwoner is een feit

17 miljoen inwoners - slibt Nederland dicht?

De 17 miljoenste inwoner van ons land is een feit. In vijftien jaar tijd zijn er 1 miljoen inwoners bijgekomen, voornamelijk in gemeenten die al dichtbevolkt waren. Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Almere voeren de lijst aan, meldt CBS.

De miljoen extra inwoners die Nederland op 21 maart 2016 telt in vergelijking met vijftien jaar geleden, zijn niet gelijkmatig over de Nederlandse gemeenten verdeeld. Amsterdam kreeg er in die periode de meeste inwoners bij: bijna 100.000. Daarna volgen Utrecht, Den Haag en Almere. Moeten we bang zijn dat Nederland dichtslibt? 'Nee', stelt hoogleraar Zef Hemel. 'Nederland is de dunstbevolkte stad ter wereld', reageert hij op zijn website.

'We Dutch expected to reach a population of 20 million in the year 2000, we only got 17 million in 2016. Today, nr. 17.000.000 is welcomed. Still, people do think this country is crowded. True, all over the Netherlands commuters are stuck in heavy traffic jams, and by building new roads and adding ever more trains we still are not able to solve this problem. We seem to prefer to sit in our cars, waiting and looking at our spoiled countryside, feeling bored. We have become masters in infrastructure building; the number of fly-overs has doubled, tripled, over the last twenty years, but we lack real nodes. While the number of centres has exploded, our cities lack vitality. Most of our cities are tiny compared to what you find in other countries. If you drive through them, they’re all sleepy places. Culture is not concentrated, art and culture, all based on the principles of the welfare state, are evenly distributed and heavily subsidized. With the exception of the inner cities of Amsterdam and Rotterdam, there are no crowded streets, no high rise, no queue formations, no mixed use, no busy, highly specialized districts, no metro systems. Most of us drive cars. Urbanity is missing.

Just imagine the Netherlands were one big city. Then one could compare it with Moscow, Istanbul or Los Angeles, all three cities of 17 million inhabitants. The urban economy of LA is double the size of the Netherlands, in terms of economic growth Moscow and Istanbul are overhauling the Low Countries. If we had followed them, the rest of the Netherlands would be nature reserves now. Would anybody then have thought this country is too crowded? These 17 million cities are true beehives, economic powerhouses, with great public transport, wonderful culture, a thriving 24-hours economy, and beautiful parks and nature. All their economies are booming, migrants get relatively easily integrated. So this feeling of crowdedness in the Netherlands is largely based on spatial preferences for garden cities, small towns, low densities, suburban living, say, a very expensive and brittle spatial configuration generating a dominant feeling of crowdedness. The Netherlands is the least densely built city in the world.'

In vergelijking met de andere grote gemeenten was de bevolkingsgroei in Rotterdam met 20.000 extra inwoners in deze periode betrekkelijk gering. In de regio Rijnmond manifesteerde de bevolkingsgroei zich voornamelijk in enkele gemeenten rond Rotterdam, zoals Pijnacker-Nootdorp, Barendrecht en Hendrik-Ido-Ambacht.

Tegen de ontwikkeling van de landelijke bevolkingsgroei in is het aantal inwoners in 109 van de huidige 390 gemeenten afgenomen tussen 2001 en 2016. In absolute zin daalde het aantal inwoners het meest in de drie Zuid-Limburgse gemeenten Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen.

Gemeenten met grootschalige vinexlocaties groeiden het sterkst

In verhouding tot het aantal inwoners in 2001 groeide de bevolking gedurende de afgelopen vijftien jaar vooral in Randstedelijke gemeenten buiten de grote steden. Veel van deze gemeenten groeiden door vinexuitbreidingen. De Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra (vinex) had als doelstelling dat nieuwe woonwijken dicht bij bestaande stadscentra moesten worden gebouwd. Soms gebeurde dit binnen de huidige gemeentegrenzen van de steden, zoals Leidsche Rijn in Utrecht, Ypenburg in Den Haag of IJburg in Amsterdam, maar vaak ook in gemeenten gelegen naast de steden.

In Barendrecht, nabij Rotterdam, groeide de bevolking met meer dan 50 procent het sterkst, mogelijk gemaakt door de uitbreidingslocatie Carnisselande. Ook in Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp, Albrandswaard, Hendrik-Ido-Ambacht, Aalsmeer, Houten, Utrecht en Almere droegen grootschalige uitbreidingen van woonwijken in deze gemeenten bij aan een bevolkingsgroei van meer dan 30 procent tussen 2001 en 2016.

Krimp aan randen van het land

Relatief daalde het aantal inwoners niet alleen sterk in Zuid-Limburg, maar ook in andere gebieden aan de landelijke randen van Nederland zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Achterhoek en delen van de drie noordelijke provincies. Het aantal inwoners nam in deze periode met 14 procent het sterkst af in Delfzijl, gevolgd door Vaals, Vlieland en Kerkrade.

Laagste bevolkingsdichtheid in noordelijke provincies

Met het bereiken van de 17 miljoenste inwoner wonen in ons land gemiddeld 504 mensen per vierkante kilometer landoppervlakte. In 2001 waren dat er nog 475. De bevolkingsdichtheid verschilt echter sterk binnen Nederland. De gemeente met de hoogste bevolkingsdichtheid is Den Haag. Daar woonden op 1 januari van dit jaar 6.344 inwoners per vierkante kilometer. De gemeenten Leiden, Haarlem en Amsterdam hebben ook een bevolkingsdichtheid van meer dan 5.000 mensen per vierkante kilometer. De twaalf gemeenten met de hoogste bevolkingsdichtheid liggen allemaal in de Randstad.
Nederland is veel minder dichtbevolkt in grote delen van de noordelijke provincies en in enkele Zeeuwse gemeenten. In 22 gemeenten wonen minder dan 100 inwoners per vierkante kilometer. Vooral de Waddeneilanden zijn dunbevolkt. Op Schiermonnikoog en Vlieland wonen minder dan 30 inwoners per vierkante kilometer.

Bron: CBS

Beeld: Abdul Rahman

Dit bericht delen via:

Autoluw vooral succesvol in dichtbevolkte gebieden met alternatief vervoer

1 dag geleden

Autoluwe gebieden hebben vooral effect als de omgeving dichtbevolkt is en als er voldoende alternatieve vervoermiddelen zijn. Dat bevestigt het KiM in een onderzoek. Ook waarschuwen ze dat omrijdende auto’s de stadsringen drukker maken. >>

Leefbaarheid Openbare Ruimte Klimaatadaptatie Groen

Bomen in Utrecht staan centraal in bewustwordingscampagne groene baten

2 dagen geleden

Om Utrechters bewust te maken van de baten van bomen, is de gemeente een pilot gestart met informatiebordjes bij vier volwassen bomen. Op de borden staat onder andere hoeveel lucht de bomen zuiveren, hoeveel verkoeling zij geven, hoeveel regenwater en CO2 wordt afgevangen. Landelijke opschaling van het project zit in de pijpleiding. >>

Stedelijke Ontwikkeling Leefbaarheid Mobiliteit Openbare Ruimte

Groningen heeft primeur met eerste ‘Michi-Noeki’ voor meer buurtcohesie

5 dagen geleden

In de Oosterparkwijk in Groningen wordt Nederlands eerste Michi-Noeki geopend. Dat is een ontmoetingsplaats, waar bewoners elkaar ongedwongen kunnen ontmoeten voor een praatje, een kop koffie, het toilet of een elektrisch oplaadpunt. Het van origine Japanse overheidsconcept is vertaald door architectenbureau Vollmer en Partners. De gemeente ziet de hub als mogelijke schakel in een netwerk voor deelmobiliteit. >>

Stedelijke Ontwikkeling Leefbaarheid Groen

De ‘Warme Harten-strategie' van Zwolle leert hoe we verbindend inbreiden

21 september 2023

Om de ruimtelijke opgaven van stad en land aan te pakken, moeten we verbindend inbreiden. Dat is de strekking tijdens ROm-live, waarin wethouder Gerdien Rots vertelde over de strategie van Zwolle: focussen op de complementaire waarde van verschillende stadsharten. ‘Steden opereren nu nog vanuit verschillende potjes, niet vanuit een heel systeem.’ >>