Architect Max van Huut: ‘Circulariteit is het maken van gebouwen waarvan de mensen houden’

De redenering achter de uitspraak van de 73-jarige architect is simpel. Als de mensen houden van een gebouw, dan hoeft het ook niet gesloopt te worden. ‘Architectuur is voor mij kijken wat de mens en de aarde nodig hebben’, legt hij uit. ‘De planeet en de mens zijn onze grootste inspiratiebronnen. We moeten een liefdevolle omgeving voor hen creëren.’ In de ontwerpvisie is het gedachtegoed van Alberts & Van Huut goed terug te vinden. De organische architectuur is mede geïnspireerd op de natuur en is gebaseerd op schoonheid en harmonie. De mooi gevormde, dynamische gebouwen van zijn hand illustreren dat. Van Huut: ‘Het kan ons welzijn en geluk beïnvloeden.’

'Gebouwen kunnen ons welzijn en geluk beinvloeden'

Wij zoeken in onze ontwerpen naar een eenheid tussen de intuïtie en rationaliteit. Volgens Van Huut komt het verlangen naar schoonheid in de architectuur steeds meer terug: ‘Ik bemerk een kentering. Ik zie soms rationeel geweldig ontworpen gebouwen, maar die resoneren niet met ons wezen. Daarom is het belangrijk dat we een omgeving creëren waar mensen blij van worden, zich goed in voelen. Architectuur is als muziek; hoe de componist met de noten omgaat, bepaalt of het je raakt. Je kunt zeven noten perfect spelen, maar pas door een juiste afwisseling van die noten kun je een harmonieuze symfonie maken. De beste componisten doen dat en worden geliefd door een breed publiek. Architectuur zie ik net zo: variatie is heel belangrijk.’

Zandkasteel

In het oude hoofdkantoor van de ING Bank aan het Bijlmerplein in Amsterdam-Zuidoost, in de volksmond Het Zandkasteel, zijn de woorden van Van Huut tastbaar geworden. Ook al zijn de natuurstenen vloeren en houten balustrades tijdens de verbouwing afgeschermd, zijn er tijdelijke tussenwanden geplaatst en kolommen afgeplakt, liggen de gangen vol met bouwmaterialen en lopen bouwvakkers af en aan; de vormen zijn hierdoor nauwelijks herkenbaar, toch voelt het gebouw als een eenheid. In de gevel zit relatief weinig glas. ‘Toch zijn er vanaf elke plek in het gebouw binnen zes meter ramen. Destijds is gekozen voor maximaal 27 procent glas in de gevel vanwege de energiehuishouding. Echter, door vides in de torens te creëren kwam het licht ook van binnenuit de ruimtes in. Het zoeken naar balans tussen open en gesloten delen geeft de mens ook de mogelijkheid zich geborgen te voelen in de ruimte. Tegenwoordig zie je bij kantoren veel meer glas, mede vanuit de wens van het bedrijf zich als transparante organisatie te manifesteren, maar bij de eerste de beste zonnestraal, gaat de zonwering (automatisch) naar beneden, omdat er dan te veel licht binnenvalt. 

Alberts & Van Huut waren hun tijd ver vooruit. Alhoewel Van Huut het bij circulariteit vooral heeft over waardering, is er tijdens de bouwperiode van 1984-1987 ook concreet nagedacht over duurzaamheid. Zo wordt het regenwater opgevangen voor verschillende doeleinden. Een ingenieus computersysteem reguleerde de temperatuur op natuurlijke wijze. De door Jørn Copijn ontworpen thematuinen en daktuinen met het vele groen zorgen voor biodiversiteit en een aangenaam binnenklimaat. 

Nu het Zandkasteel een nieuwe bestemming krijgt, na het vertrek van de ING Bank, komt Van Huut weer regelmatig kijken. Hij wijst nog steeds enthousiast op de details en vertelt over de uitgangspunten. Van Huut is vooral blij met de gemengde functies die het gebouw gaat krijgen. Een deel wordt gehuurd door een internationale school. Op de begane grond aansluitend op het Bijlmerplein komt horeca. Elders op de begane grond worden ateliers gecreëerd. In de binnenstraten komen ruimtes voor co-working, expositiemogelijkheden voor kunstenaars en vergaderruimten. Op de verdiepingen erboven komen een paar honderd appartementen in het middenhuursegment. De bestaande daktuinen buiten zullen ook getransformeerd worden naar de nieuwe functies. ‘Dat hier mensen zouden gaan wonen, had ik nooit verwacht, maar met een transformatie hebben wij altijd rekening gehouden in het ontwerp. Ik wist dat de ING Bank er ooit zou weggaan.’ Daarmee benadrukt de architect zijn eigen woorden: als mensen van het gebouw houden, dan wordt het niet gesloopt. Dat is duurzaamheid, ultieme circulariteit.

.