GS Noord-Holland fiatteert eerste datacenterstrategie in Nederland

‘Doordat we ruimtelijk clusteren en verplichten tot het maken van vestigingsvoorwaarden voor datacenters zorgen we voor balans. Balans tussen lusten en lasten door datacenters te vestigen op de juiste plek met de juiste landschappelijke inpassing en richten we ons op duurzame inzet door het afkoppelen van vrijkomende restwarmte, maar ook dat de sector investeert in grootschalige opwek van duurzame energie en andere duurzame innovaties op gang komen’, zegt gedeputeerde Ilse Zaal.

Provinciale bevoegdheid

Op de vraag van Stadszaken in hoeverre de provincie bevoegd is een vestiging van een nieuw datacenter te blokkeren, antwoordt de gedeputeerde desgevraagd: ‘Zodra we de clustering van datacenters en de vestigingsvoorwaarden hebben verankerd in onze Omgevingsverordening, kan de provincie ingrijpen mocht er een initiatief zijn die niet in dat kader past. Hier kunnen we een reactieve interventie voor instellen, dit is vergelijkbaar met hoe we momenteel vanuit de provincie reactieve aanwijzingen kunnen geven.’

Noord-Holland telt momenteel 57 grote datacenters, waaronder twee zogeheten hyperscale datecenters van Google en Microsoft in de gemeente Hollands Kroon en 55 multi-tenant datacenters die zich al voornamelijk in de omgeving van  Amsterdam en in de Haarlemmermeer bevinden. Net als de locatie van nieuwe datacenters worden eisen ten aanzien van bijvoorbeeld duurzame inpassing in het landschap ook via de Omgevingsverordening geregeld. Voor veel andere duurzaamheidsonderwerpen, zoals  water- en elektriciteitsgebruik en het benutten van restwarmte is al Europese of landelijke wetgeving van kracht, valt te lezen in het door GS vastgestelde document.

Daarnaast worden samen met de drie gemeenten waar datacenters zich mogen vestigen, uniforme vestigingsvoorwaarden opgesteld, zowel ruimte als duurzaamheid. De datacenterstrategie wordt na vaststelling geborgd in de Omgevingsverordening NH2022.

Restwarmte

De concept-datacenterstrategie werd al in juli gepubliceerd. In de eerste versie van de datacenterstrategie waren nog vijf gemeenten aangewezen waar op een aantal bedrijvenlocaties nieuwe datacenters zouden worden geclusterd. Op eigen verzoek zijn ‘clustergemeenten’ Diemen en Haarlem echter van de lijst gehaald, omdat in deze gemeenten nog één uitbreiding (Haarlem) en één vestiging (Diemen) in de planning staat. Deze zijn reeds in procedure.

Daarnaast is het streefbeeld aangescherpt op het punt dat datacenters, waar mogelijk, zelf duurzame energie opwekken én duurzame energie gebruiken en is en passage opgenomen over procesondersteuning bij restwarmtebenutting. Deze bestaat onder meer uit het aanstellen- en meefinancieren van een regisseur op dit onderwerp.

Restwarmtebenutting is een belangrijke manier om energieverspilling door de stroomvretende datacenters zoveel mogelijk te voorkomen. Onduidelijkheid hierover bij de voorgenomen bouw van een hyperscale datacenterum van Facebook-moederbedrijf Meta in Zeewolde is voor het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) een motivatie om verkoop van 80 hectare grond aan de gemeente Zeewolde (die het wil doorverkopen aan Meta) voorlopig aan te houden. Morgen beslist de gemeenteraad van Zeewolde over de benodigde bestemmingswijziging van de grond. In een anterieure overeenkomst zou Meta inmiddels harde toezeggingen hebben gedaan over restwarmtebenutting.

Digitale infrastructuur

Datacenters vormen volgens het Noord-Hollandse document een essentieel onderdeel van de digitale infrastructuur. ‘Vele grote en kleine bedrijven willen dat ook datacenters met voldoende serverruimte in hun nabijheid hebben en gebruik kunnen maken van de connectiviteit in onze regio.’ Tegelijk wordt opgemerkt dat datacenters zelf relatief weinig directe werkgelegenheid biedt. In een datacenter werk doorgaans zes mensen per  hectare. Het bouw- en installatieproces levert nog de meeste werkgelegenheid op. Daar komt bovenop dat de indirecte werkgelegenheidseffecten van de zogeheten hyperscales, omdat ze maar één klant hebben, nagenoeg nihil zijn. Daarom investeren grote Amerikaanse techgiganten in community-programma’s. In Noord-Holland wordt daarbij een koppeling gelegd met noodzakelijk investeringen in de arbeidsmarkt, waar een krapte is in de digitale sector. Zo heeft Microsoft twee datacenter academies opgezet in samenwerking met netwerkorganisatie Tech@Connect, het ROC Kop van Noord-Holland in Schagen en het Horizon College in Hoorn

‘Met de NH Datacenterstrategie werken we toe naar de meest duurzame en innovatieve datacenter hub van Europa. Het provinciale streefbeeld daarbij is dat de impact op de omgeving minimaal is: dat datacenters CO2-neutraal opereren, waar mogelijk zelf duurzame energie opwekken, op realtime basis duurzame energie gebruiken, dat de restwarmte (in de omgeving) wordt benut, dat de gebouwen circulair zijn ontwikkeld en landschappelijk goed zijn ingepast en dat de datacenters in onze provincie koplopers zijn op het gebied van energie en innovatie’, aldus gedeputeerde Ilse Zaal.

Hyperconnectiviteit

Met name de Amsterdamse regio is sinds de millenniumwisseling een belangrijke pleisterplaats geworden voor de digitale sector. Een combinatie van factoren heeft hiertoe geleid, zoals de aanlanding van zeekabels op de Noord-Hollandse kust. Maar ook de korte afstand van de aanlandingsplaatsen tot het cluster aan datacenters rondom Amsterdam en de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) en de ‘liberale wijze’ waarop de Nederlandse academische wereld omging met het internet protocol, valt te lezen in de datacenterstrategie. ‘De uitstekende digitale infrastructuur zorg ervoor dat Noord-Holland een gunstig vestigingsklimaat heeft voor media- en contentbedrijven en de financieel zakelijke dienstverlening. Onder meer Netflix, Liberty Global en de BBC kozen ervoor zich hier te vestigen’.

Samen met Frankfurt, Londen, Parijs en Dublin behoort de Amsterdamse regio tot de ‘FLAP-D’ steden met een groot aantal gevestigde multi-tenant of colocatie datacenters waardoor ‘hyperconnectiviteit’ is ontstaan, die bijdraagt aan het vestigingsklimaat. Uit een recente verkenning van adviesbureau Buck Consultants International (BCI) blijkt dat het aantal datacenters in de regio de nationale vraag echter overstijgt en dat meer datacenters niet per se leiden tot verbetering van het digitale klimaat in Nederland.