In het akkoord is veel aandacht voor klimaatmitigatie, dus het bestrijden van klimaatverandering door toedoen van de mens. Tegelijkertijd kunnen we niet om klimaatadaptatie heen. Nu al worden weersomstandigheden extremer met grote gevaren voor mens en milieu. ‘Klimaatverandering is hier en nu en treft ook ons eigen land. Naast klimaatmitigatie moeten we daarom ook hard aan de slag met klimaatadaptatie’, lezen we dus in het coalitieakkoord.
Het kabinet wil een aantal maatregelen nemen. De meest opvallende: ‘Water en bodem moeten sturend worden bij ruimtelijke planvorming’, staat terloops in het document vermeldt. Dat betekent dat de waterschappen eerder betrokken moeten worden in het planvormingsproces en dat de watertoets dwingend wordt.
De ambitie is in lijn met een recentelijk oproep van Deltacommissaris Peter Glas. Die schreef vorige week in een briefadvies aan de ministeries van IenW en BZK dat ‘alle overheden’ bij de woningbouwopgave meer rekening moeten houden met de gevolgen van klimaatverandering. Waak voor te veel bouwen in de laaggelegen Randstad, aldus de deltacommissaris. Zo ver gaat het kersverse kabinet nog niet in haar ambities. De plannen blijven breed geformuleerd en hoe het nieuwe kabinet water en bodem precies leidend wil maken blijft onbesproken.
Verder moet er meer worden geïnvesteerd in het Deltafonds, om de uitvoer van het Nationale Deltaprogramma te versnellen en achterstanden weg te werken. Vanuit dit programma werken alle Nederlandse gemeenten aan het klimaatadaptief maken van hun leefomgeving. In 2050 moet heel Nederland klimaatadaptief en waterbestendig zijn. Het Rijk wil daar aan bijdragen door te investeren in dijken, duinen en dammen. Daarnaast wil de coalitie extra middelen beschikbaar stellen om de beekdalen in onder meer Limburg beter te beschermen. En als laatste moet er meer aandacht komen voor hittestress. ‘Hittestress tijdens een warme periode is een steeds groter probleem en veroorzaakt een piek in het overlijden van vaak kwetsbare mensen. Om dit tegen te gaan bevorderen we het toevoegen van meer groen, water en lichte oppervlakten in dichtbebouwd gebied.
Joop Spijker, senior onderzoeker vegetatie-, bos- en landschapsecologie aan de WUR: ‘Dit is een mooie eerste aanzet. Goed dat er aandacht is voor het Deltafonds, de beekdalen en de rol van groen bij hittestress. Nu is het aan de ministers om dit concreter te maken, want klimaat is één van de belangrijkste uitdagingen voor de mens.’ Een sterker Deltafonds is volgens de onderzoeker een goed middel om gemeenten die worstelen met klimaatadaptatie een zet te geven. Ook kan de kabinetsaandacht agenderend werken. Wel had hij graag meer aandacht gezien voor de samenhang tussen biodiversiteit en klimaatadaptatie.
De grote vraag blijft wat het betekent om water en bodem sturend te maken bij ruimtelijke planvorming. Spijker: ‘Dat ene zinnetje… Gemeenten en waterschappen weten elkaar al langer te vinden voor de afstemming tussen water en bestemmingsplannen, gesterkt door de watertoets. Wel kan het helpen om als Rijk extra kaders te stellen, om gemeenten mee achter de broek te zitten.’
