Op de sensoren van derden in de openbare ruimte had de gemeente Amsterdam tot nu toe weinig zicht. Bedrijven zijn in hun gebruik van sensoren gebonden aan wet- en regelgeving zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en het Wetboek van Strafrecht, maar uiteindelijk ligt bij het plaatsen van de sensoren bij de bedrijven zelf de verantwoordelijkheid om zorgvuldig met de regels om te gaan.
Onwenselijk, vond de Gemeente Amsterdam. Zij stelt nu als eerste Nederlandse gemeente een algehele meldingsplicht voor sensoren op, met de Verordening Meldingsplicht Sensoren. Daarvoor is de Algemene Plaatselijke Verordening aangepast.
Eigenaren van sensoren en camera’s moeten die vijf dagen voor plaatsing melden bij de gemeente, met daarbij de locatie en het doeleinde van de (optische) sensor. Het gaat hierbij alleen om sensoren voor professionele doeleinden. Sensoren voor huishoudelijk gebruik, handhaving van de openbare orde en opsporing van strafbare feiten zijn uitgezonderd. Na een check verschijnt de sensor of camera op een digitale kaart en is het proces volgens een woordvoerder van de gemeente daarna in principe afgedaan.
Gesprek over monitoring
De gemeente Amsterdam hoopt met het register inzicht en transparantie te bieden met betrekking tot de locatie en inzet van sensoren aan bewoners, ondernemers en bezoekers. Het kan volgens de gemeente ook het bewustzijn van de aanwezigheid van sensoren vergroten en het gesprek over monitoring in de openbare ruimte aanwakkeren. ‘Een tijd geleden stonden er reclameborden in Amsterdam die via een camera reageerden op voorbijgangers. Het is goed als je dan via ons sensorenregister kan opzoeken hoe dat geregeld is', aldus de woordvoerder van de gemeente.
Ook kan de ‘verrommeling’, zoals de gemeente de verzameling sensoren en camera’s noemt, worden tegengegaan doordat met het online register bestaande sensoren kunnen worden hergebruikt en hangen er geen sensoren met eenzelfde doeleinde op dezelfde locatie. Tot slot ziet Amsterdam de kans om innovatie te stimuleren, doordat organisaties elkaars sensoren en/of data meer gaan delen.
Volgende stap
De Gemeente Amsterdam streefde al langer naar een verordening voor sensoren. Op het moment dat de Algemene Verordening Gegevensbescherming op 25 mei 2018 landelijk van kracht ging, startte de gemeente direct met het in kaart brengen van eigen sensoren die persoonsgegevens verwerken. Dit interne meldingssysteem werd, ook in de vorm van een digitale kaart van Amsterdam, de Persoonsgegevensverwerking in de openbare ruimte.
Het sensorenregister is een volgende stap. Het komende half jaar geldt als overbruggingsperiode waarin eigenaren van sensoren nog de tijd krijgen zich te melden. Vanaf 1 juni 2022 gaat Amsterdam actief handhaven. Daarvoor lopen gesprekken met de afdeling Toezicht en Handhaving, waarbij als uitgangspunt geldt dat het handgaven geen extra werk oplevert.
‘De meeste sensoren zijn over het algemeen ergens aan bevestigd, zoals aan een gevel. Dat is een mooi vertrekpunt als we willen achterhalen van wie een sensor of camera is’, aldus de woordvoerder. ‘Als het echt onduidelijk blijft, dan kunnen we werken met waarschuwingsstickers die we ook gebruiken bij vermoedelijke ‘weesfietsen’.’ Om sensoren te mogen bevestigen aan gemeentelijke lantaarnpalen, is een objectvergunning nodig. De gemeente weet dan al wie de eigenaar is.
