Sjoerd Soeters, wat kunnen binnensteden leren van FOC's?

Een goede stad begint voor Sjoerd Soeters bij een degelijke openbare ruimte, en de openbare ruimte begint vanuit de omsluiting door een gebouw. ‘Wij trekken in een ontwerpschets een zone van 25 meter om gebouwen heen. In die zone kun je mensen vanuit een gebouw op straat herkennen en getuige zijn van wat in de openbare ruimte gebeurt. Dat is van groot belang voor de sociale veiligheid’, aldus Soeters, die aan Jane Jacobs refereert. Om die reden is Soeters ook tegen te hoog gesloten borstweringen (‘Daar houden architecten van’).

Nee, Soeters ontwerpt bij uitstek voor mensen. Bekende projecten van zijn hand zijn het Amsterdamse Java-eiland, dat hij de ambiance meegaf van de Amsterdamse binnenstad, het kasteelwoonproject Haverleij in ‘s-Hertogenbosch, Mariënburg in Nijmegen en het plan Inverdan in Zaanstad. Menselijke maat, een maximaal gekrompen openbare ruimte en een urban picturesque zijn Soeters’ handelsmerken en resulteren steevast in door het publiek als prettig ervaren plekken. We zijn benieuwd welke ontwerplessen Soeters ons kan geven voor het straatbeeld van outletcentra en legden hem drie Nederlandse cases voor.

Designer-outlet Roermond

Plus:
‘Dit is natuurlijk een aantrekkelijk milieu met een grote variëteit aan bouwstijlen die tegelijkertijd een harmonieus geheel vormen. De straten zijn smal, zo’n 7,5 meter. De gebouwen zijn laag genoeg om veel zon in de straten toe te laten. Achter de bomen schuilt een nieuwe ruimte. Dat wekt de nieuwsgierigheid.’

Min:
‘In de verdiepingen zit zo te zien niks, en ja, dat vind ik wel erg. Het verschil tussen een stad en een outlet is dat er ’s avonds in de stad wat te doen is, in de outlets niks. Bewoners die naar de bakker gaan, hun hondje uitlaten. Een outlet is als kunstmatig ding een beetje dood.’

Les:
Beperk de hoeveelheid openbare ruimte.

Batavia Stad, Lelystad

Plus:
‘Dit is een klassiek voorbeeld. Je komt binnen via een poort, en een poort heeft meerdere betekenissen. Je kunt ‘m dichtgooien. En hoewel hij hier openstaat, communiceert hij de boodschap: “buiten is de wereld een stuk minder leuk”. Het brengt je terug naar een vestingstadje met een begin en een einde, waar het interieur krap bemeten is en elke meter telt. Een zieltogende binnenstad moet zich realiseren dat het straatbeeld niet alleen wordt gemaakt door de vloer, maar ook door gebouwen die de omsluiting van die vloer vormen.’

Les:
Creëer een gevoel van het betreden van een andere wereld die voor anderen verscholen blijft: een verrassing.

Designer-outlet Roermond (2)

Plus:
‘Hier zie je weer die variatie in bebouwing. Elegante lantaarns, gebouwen zijn wit en dan weer donker. Er staat ook behoorlijk wat groen in de ruimte, met als resultaat dat je besloten ruimten creëert. Verder vallen me ook hier de verspringingen in rooilijnen op. Als gebouwen samen één lange horizontale
lijn maken, dan communiceer je: “u bent er nog niet, u moet doorlopen”. Dat is een verkeersader. Dat wil je niet in een winkelgebied. Dit is overduidelijk een verblijfsruimte.’

Plus:
‘Ook hier is de openbare ruimte begrensd door een gebouw, wat weer bijdraagt aan die serial vision. De architectuur communiceert in een taal die mensen begrijpen, maar waar moderne architecten hun neus voor ophalen. In combinatie met de openbare ruimte werkt het hier heel goed. Op de straat wordt nog wel het verschil gesuggereerd tussen rijweg en trottoir, maar de vloer is heel neutraal en werkt van gevel tot gevel.’

Les:
Breek het verkeersader-signaal door de rooilijn te laten verspringen.

Gerelateerd: Jan Fokkema (NEPROM): 'Geen nieuwe winkels in buitengebied'