Dit artikel verscheen eerder in de Steenbreekspecial van vakblad Groen. Klik hier voor meer informatie.

Gemeente Oss en gemeente Alkmaar zetten samen met bewoners in op verschillende, groene campagnes. Beide gemeenten merken namelijk dat de urgentie van een groene leefomgeving erg hoog is, omdat er positieve effecten zijn op gezondheid en saamhorigheid. Voorbeelden hoe je de fysieke leefomgeving kunt verbeteren, zijn groene ontmoetingsplekken realiseren, meer planten en bomen toevoegen om de biodiversiteit te stimuleren en hittestress tijdens hete zomerse dagen tegengaan.

Dit jaar heeft de gemeente Oss de subsidie Klimaatbestendige Maatregelen in het leven geroepen. In samenwerking met Waterschap Aa en Maas kunnen aanvragers tot 7.500 euro ontvangen wanneer ze groene daken, buurt-moestuinen of geveltuinen aanleggen of tegels door groen vervangen of een regenton plaatsen.

In het kader van de subsidieregeling Groen en Dierenwelzijn richt de gemeente Alkmaar zich specifiek op beleid en maatregelen. Het Groenbeleidsplan Alkmaar is daar een voorbeeld van. Dit plan geeft maatregelen aan voor behoud en ontwikkeling van groen in de openbare ruimte. De subsidieregeling is bedoeld voor bewoners en organisaties die zich bezighouden met biodiversiteit in de openbare ruimte en schoolpleinen van basisscholen en het voortgezet onderwijs. Daarnaast is de regeling ook bedoeld om kennis te delen over dieren en hun welzijn. Op deze wijze wil de gemeente Alkmaar zich inzetten voor een gezonde, fysieke leefomgeving voor iedereen.

Urgentie

Beheerder groen, water en ecologie Nina van Schagen van de gemeente Oss geeft aan dat klimaatbestendige tuinen erg belangrijk zijn. ‘Hier in Oss hebben we hevige regenbuien gehad, waardoor straten en tuinen helemaal blank stonden. Als gemeente hebben we de zogenaamde Global Goals Oss opgesteld, die als leidraad gelden voor het creëren van een toekomstbestendige fysieke leefomgeving.’

Het is de missie van de gemeente om bij te dragen aan een duurzame wereld en daarom werkt Oss mee om steden en gemeenschappen inclusief, veilig en duurzaam te maken. Dit valt onder punt elf van de Global Goals Oss. Samen met Stichting Steenbreek en woningcorporaties BrabantWonen en Mooiland gaat gemeente Oss buurtbewoners helpen bij het realiseren van geveltuinen. Brochures uitdelen, sociale media gebruiken en in gesprek gaan met mensen, zijn een paar voorbeelden hoe de gemeente dat aanpakt.

Van Schagen: ‘Mensen zijn tegenwoordig al meer bewust hoe belangrijk het is om bijvoorbeeld planten in tuinen te plaatsen, waardoor ze de biodiversiteit stimuleren en zorgen dat het regenwater beter in de bodem van de tuin kan zakken. We geven ze vaker informatie of ze horen dat op verschillende communicatiekanalen, zoals Instagram en Twitter.’ De gemeente maakt gebruik van de brochures van Stichting Steenbreek en van socialmediakanalen om kennis te delen. Verder is contact tussen inwoners belangrijk. ‘De aanvragen van de geveltuinen zien wij vaak per twee binnenkomen’, vertelt Van Schagen. ‘Je kunt het eigenlijk mond-tot-mondreclame noemen. Wanneer een buurtbewoner bezig is om de tuin te vergroenen, zien de buren dat ook en worden ze getriggerd om te kijken wat de mogelijkheden bij hen zijn.’

Groter

Volgens Simone Stam, medewerker voor beleid en advies groen van de gemeente Alkmaar, zijn geveltuinen een onderdeel van het grotere plaatje. ‘We geven een extra impuls aan het vergroenen van de buitenruimte en het versterken van de biodiversiteit, doordat we in beleid meer groen toepassen’, vertelt ze. ‘In 2019 heeft de gemeente de rapporten van Kansen voor Vergroenen en Kansen voor Biodiversiteit vastgesteld. Hierin staat beschreven hoe de biodiversiteit versterkt wordt en hoe we meer groen in de openbare ruimte krijgen. Stenen eruit en beplanting erin, is dan een inmiddels beproefde methode. Deze rapporten zijn een nadere uitwerking van het Groenbeleidsplan Alkmaar 2017-2027.’ Het college en de gemeenteraad benadrukken hiermee het belang en de ambities van een groene gemeente en het stimuleren van biodiversiteit benadrukt.

Gemeente Alkmaar is momenteel bezig met een aantal projecten, waaronder het vergroenen van schoolpleinen en het realiseren van 250 geveltuinen in dit jaar. ‘Wanneer je geveltuinen gaat realiseren, kun je met kleine aanpassingen de grotere effecten zien. Het stimuleren van de biodiversiteit is daar een voorbeeld van. Daarnaast ontmoeten bewoners elkaar tijdens zo’n dag en leren ze hoe ze een tuin klimaatbestendig kunnen inrichten’, vertelt Stam. ‘We vinden het belangrijk dat kinderen in contact kunnen komen met de natuur en dat betekent dat we schoolpleinen moeten vergroenen. Hierdoor komen zij in beweging, krijgen ze creativiteit en leren ze meer over de omgeving.’

‘De aanvragen van de geveltuinen zien wij vaak per twee binnenkomen’

Daarnaast zet de gemeente in op een samenwerking met Stichting Steenbreek en Stadswerk072. Gezamenlijk geven ze informatie en tips hoe vrijwilligers en bewoners geveltuinen kunnen realiseren en hoe ze onder andere de biodiversiteit kunnen stimuleren.

In Alkmaar stimuleert de gemeente naast buurtbewoners ook winkeleigenaren om hun directe omgeving te vergroenen. ‘Samen pakken we niet alleen de geveltuinen aan, maar we zorgen ook dat het straatbeeld in een positief daglicht komt te staan’, vertelt Stam. ‘Ze krijgen van ons de juiste informatie hoe ze de omslag kunnen maken naar een groene omgeving. Winkeliers voelen zich eerder uitgenodigd wanneer het winkelgebied er netjes en verzorgd bij ligt. Daarnaast zetten we gelijk in op de biodiversiteit.’

Senior adviseur water en klimaatadaptatie Nienke Bouma van Stadswerk072 voegt daaraan toe dat ook infiltratiekratten zijn gerealiseerd in het winkelgebied. ‘Ze hebben als functie dat ze het regenwater opvangen en afvoeren naar bijvoorbeeld een sloot. We ervaren gezamenlijk steeds vaker de gevolgen van het klimaat en moeten dat samen oppakken.’