Hoe om te gaan met data, dat is de centrale vraag tijdens de Data Week NL. Jack Mikkers, burgemeester van de gemeente ’s-Hertogenbosch en gedeputeerde Martijn van Gruijthuijsen van de provincie Noord-Brabant openden in Den Bosch de openingsdag. Nog lang niet iedereen is even datagedreven als de ander, is hun boodschap.

‘Als we eerder al meer hadden geïnvesteerd, dan hadden we misschien al meer en snellere oplossingen kunnen bedenken’, aldus Gruijthuisen. Burgemeester Mikkers haalt daarbij ook het thema inclusie aan: ‘Het kan niet zo zijn dat burgers afhaken omdat ze niet snel genoeg de betekenis van data meekrijgen.’

Onder de sprekers bij het event bevonden zich prinses Laurentien van Oranje, oprichter van Alliantie Digitaal Samenwerken, Lousewies van der Laan, Executive Director Transparency International Nederland, en voormalig Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg, nu werkzaam in de Raad van State.

Ook zij stipten aan dat er nog veel moet gebeuren om als Nederland goed om te gaan met data. Op Europees en internationaal vlak, maar ook laagdrempeliger door aandacht te besteden aan het ontwikkelen van digitale toegang én bewustzijn voor groepen in de samenleving die extra hulp nodig hebben om met digitalisering om te gaan.

‘Als Nederland zijn we er zelf bij om ervoor te zorgen dat wetgeving goed in elkaar steekt en dat de lobby van grote bedrijven geen slechte invloed kan uitoefenen’, aldus Van der Laan. Voor de Nederlandse overheid liggen kansen om hier assertiever en bewuster mee aan de slag te gaan, vindt ook Buitenweg. ‘De toenemende digitalisering vraagt om een duidelijk aanspreekpunt in de Tweede Kamer, die op langere termijn aan de slag gaat met dit onderwerp.’ Als voorbeeld van de snelheid waarop digitalisering wordt aangepakt, haalt het voormalig Tweede Kamerlid de commissie Digitale Zaken aan. Deze commissie werd pas in februari 2021, na haar vertrek, als vaste commissie aangesteld.

De digitale drempels onthouden veel Nederlanders met verschillende achtergronden en leeftijdsgroepen van een kans om deel te nemen aan digitale vergaderingen of het invullen van een digitaal vragen- en klachtenformulier bij de gemeente.

Als je met data werkt, dan wil je al snel denken in doelgroepen en hokjes. Onverstandig, want dat leidt tot het maken van aannames’, aldus prinses Laurentien van Oranje. Buitenweg voegt daar nog aan toe dat algoritmes vaak onvoldoende inclusief werken door onbewuste neveneffecten van data. ‘Veel overheidsdata richt zich op mensen uit de onderkant van de samenleving. Je moet je afvragen welke data je als overheid wilt hebben en wat je daarmee wilt doen.’ De toeslagenaffaire, die op meerdere momenten op de openingsdag werd aangehaald, lijkt daar het pijnlijkste voorbeeld van.