Op een zeldzaam zonnige zondag komen vijftienduizend mensen bijeen in het Amsterdamse Westerpark. De kerngedachte bij het protest: wonen is een recht, en de huidige stand van zaken op de woningmarkt is niet het gevolg van toeval, maar van ‘doelbewust beleid’. De algehele tendens: dit kan zo niet langer. Terug naar de volkshuisvesting en weg met investeerders en huisjesmelkers, klinkt het veelvuldig. ‘Lactose-intolerantie voor huisjesmelkers’, of ‘huisjesmelk is niet goed voor elk’, staat op borden. Verder zijn er een hoop ‘in gelul kan je niet wonen’- borden en sneren naar voormalig minister wonen Stef Blok, die volgens de protesteerders de deur openzette voor liberalisering van de woningmarkt.

Een divers palet aan sprekers betreedt het podium. Een greep: Edwin Dobber vertelt over de sloop van zijn Tweebosbuurt. Woonbonddirecteur Zeno Winkels verzorgt wat benodigde statistiek (‘330 duizend woningzoekenden in Nederland, 880 duizend mensen die te veel huur betalen, een verdubbeling van het aantal dakloze mensen’). Massih Hutak van Verdedig Noord praat over de samenhang tussen de wooncrisis en gentrificatie (‘De mensen die de stad draaiende houden, hebben recht op een plek in die stad’) en brengt twee nummers ten gehore. Rap met scherpe teksten over wonen en het belang van de buurt, het past perfect in de sfeer van de dag. Ook Hang Youth verzorgt een muzikaal intermezzo. Voor wie ze niet kent: harde rouwe punkherrie, nummers van maximaal twee minuten lang, meezingers met teksten als ‘stel er is een woningnood, behalve als je rijk bent, dat is gewoon beleid’ en ‘leg de Zuidas in de as’. Frontman Abel van Gijlswijk maakt een sprong in het publiek.

Niet lief vragen

Zo is het een vrolijke middag, met bij vlagen een festivalsfeer. Maar, let wel, met een zeer serieuze boodschap. Want de woningnood is voor velen geen abstracte ver-van-je-bedshow, maar een harde realiteit waar ze dagelijks mee worden geconfronteerd. Woningnood is ook niet langer een probleem van de ‘onderlaag’ van de samenleving, ook de middenklasse wordt nu geraakt, wat een verklaring is voor de grote animo voor het protest.

De toon is scherp, je kan het grof noemen. ‘Fuck de woningmarkt’, ‘fuck gentrificatie’, ‘fuck de VVD’ klinkt het veelvuldig, vergezeld door veel opgestoken middelvingers. Moderator Fatima Faïd van de Haagse Stadspartij en BIJ1 wil ‘geen kankerduur kankerhuis’, met Haagse tongval gesproken. ‘Is dat nodig’, ‘een schande’, wordt gereageerd. Maar wat je ook van het woordgebruik vindt, het wijst er wel op dat het de protesteerders menens is, dat ze klaar zijn met lief vragen en afwachten.

Een sentiment dat perfect wordt gevat door Freya Chiappino, voormalig LSVb-bestuurder. Met een tiental ‘wij-zijn-klaar’-statements, met overtuigende woede door de microfoon geschreeuwd, zweept zij haar toehoorders op. ‘Wij zijn klaar met dit bullshit-beleid. Wij zijn klaar met beleid wat de ziel uit de stad trekt waardoor er geen ruimte meer is voor álle verschillende Nederlanders. Wij zijn klaar met de wooncrisis die als een donkere wolk boven mijn generatie hangt en als bliksem inslaat. Wij zijn klaar voor verandering, klaar voor betaalbare huizen, wij zijn klaar voor beleid dat gericht is op mensen.’

Het is een vrij links feestje. De SP, PvdA, Bij1 en GroenLinks zijn goed vertegenwoordigd, fractievoorzitters Jesse Klaver, Lilianne Ploumen en Lilian Marijnissen en vele Kamerleden laten hun gezicht zien. Verder rode vlaggen van verschillende communistische en socialistische organisaties alom. Rechtser dan Volt en de Jonge Democraten wordt het niet. Niet verbazingwekkend, want de betoging keert zich nadrukkelijk tegen tien jaar neoliberaal woningmarktbeleid. Bouwen-bouwen-bouwen-Kamerlid Daniel Koerhuis van de VVD had in aanloop naar het protest wel zijn steun uitgesproken, ondanks dat de organisatie veelvuldig met ‘maar we protesteren juist tegen jou’ had gereageerd.

Recht voor de raap

De gepresenteerde eisen zijn recht voor de raap, catchy zelfs. Garandeer voldoende betaalbare huisvesting, bijvoorbeeld met afschaffing van de verhuurderheffing en een rem om uitponden. Herpak de grip op escalerende huur- en huizenprijzen. Stop racistisch en klassistisch woon- en sloopbeleid. En pak parasitaire beleggers aan. Het zijn vrij fundamentele eisen, ze hebben iets primordiaals. Je kan ze op verschillende manieren invullen, waar bij het protest weinig op in wordt gegaan.

Voor nuance was dan ook weinig plaats op de zonnige zondagmiddag. Niet gek, want met ingewikkelde verhalen over een complexe woningmarkt, over grondbeleid, bouwlocaties, de financiële sector of verschillen tussen institutionele of particuliere beleggers krijg je geen duizenden mensen op de been. Je moet het protest dan ook vooral zien als agenderend, als wakkerschuddend, voor het nieuwe kabinet én de Kamer. Het doel is om Den Haag te laten doordringen van de ernst van het probleem. Spreker Mert Kumru, jongerenvertegenwoordiger bij de VN: ‘We zijn geen woningzoekers, we zijn woningeisers.’