De Arriva WINK is een hybride treinsteltype, waarvan sinds 12 april 2021 achttien exemplaren als stoptrein op de Noordelijke Nevenlijnen worden ingezet. Dit zijn zeven niet-geëlektrificeerde spoorlijnen in de provincies Groningen en Friesland. De treinen reden al op biodiesel, dat gemaakt is van afgewerkte keukenoliën die niet meer bruikbaar zijn voor de voedselketen. Dit levert een CO2-reductie van 90 procent op vergeleken met gewone diesel.
Wel hebben WINK-treinen een stroomafnemer voor als ze (in de toekomst vaker) onder een bovenleiding kunnen rijden, en zijn ze voorzien van accu’s die energie opslaan en afgeven. Bij het remmen vangt de trein energie op, waardoor het treinsysteem op de stations blijft werken zonder behulp van brandstof. Ook bieden de toestellen extra comfort en opties. Zo hebben de treinstellen aan de buitenkant een drukte-indicator, zodat reizigers kunnen zien of er nog zitplaatsen zijn en is er een werkcoupé met verstelbare verlichting.
Treinfabriek Stadler past de treinen nu zo aan dat de batterij niet alleen de systemen draaiende houdt, maar ook het hele voertuig kan laten rijden en zo als tractiebatterij dient. ‘We gebruiken de remenergie en de energie van trajecten waar wel bovenleiding aanwezig is’, vertelt een woordvoerder bij ProRail. ‘Arriva bekijkt vervolgens of de trein volledig op deze elektriciteit kan rijden, in plaats van op diesel, wanneer de trajecten geen bovenleiding hebben’. Ook de omschakeling van bovenleiding naar batterij (of dieselmotor) en de acceleratie en stroomverbruik worden getest. De proeven vinden plaats op de spoortrajecten Almelo-Hardenberg en Leeuwarden-Harlingen, Leeuwarden-Stavoren, in samenwerking met provincies Overijssel, Gelderland en Friesland.
In Duitsland rijden al langer batterijtreinen. ‘Een deel van deze kennis kunnen we meenemen. Maar vanwege andere ondergronden en beveiligingstechnieken, kunnen proeven in ons land andere uitkomsten bieden’, meldt de woordvoerder van ProRail. De test is van belang voor de ontwikkeling van tractiebatterijen voor eventueel meer batterijtreinen. ‘Bovenleidingen zijn een zeer beproefde methode, maar het aanleggen ervan is duurder, en vergt naar verwachting meer onderhoud dan eventuele batterijtreinen. Ook doen bovenleidingen altijd af aan het landschap.’
Spoorbeheerder ProRail neemt de testresultaten weer mee en onderzoekt vervolgens hoe ze spoorlijnen in het oosten en noorden van het land, waar nu nog gewone diesel of HVO-dieseltreinen rijden, emissieloos kan krijgen. Naast batterijtreinen is de regio al langer bezig met onderzoek naar waterstoftreinen.
