Het rapport ‘Klimaatakkoord: effecten van nieuwe energiebronnen op gezondheid en veiligheid in Nederland’ werd opgesteld in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, als onderdeel van het project ‘Veiligheids- en gezondheidseffecten’ van de energietransitie.’ Donderdag kwam het uit.

Het gevaar van windturbines wordt door de RIVM onderschreven, maar tegelijkertijd ook genuanceerd. Het Rijksinstituut noemt slaapverstoring, coronaire hartaandoeningen en cognitieve achterstanden door geluidsoverlast en vogelsterfte als ongewenste effecten. Gezondheidseffecten door visuele hinder (slagschaduw) zijn niet bekend.  

‘De ziektelast veroorzaakt door geluid van windturbines valt binnen de normen’, concludeert het RIVM. ‘Volgens recente inschattingen ondervinden in Nederland ruim 7.300 mensen ernstige hinder door geluid van windturbines. Ter vergelijking: voor weg-, rail- en vliegverkeer zijn de aantallen personen die ernstige hinder ondervinden circa. 960.000, 98.600 en 259.000.’

Zonne-energie

Zonne-energie veroorzaakt in tegenstelling tot windenergie geen geluidsoverlast. Voor zover bekend zorgen zonnepanelen ook niet voor luchtverontreiniging, aldus het RIVM. Wel wordt gewezen op elektromagnetische velden. ‘Maar de veldsterkte waaraan men kan worden blootgesteld ligt onder de door de overheid gehanteerde blootstellingslimiet. Omdat mensen gewoonlijk niet langdurig bij de omvormer verblijven, zal de feitelijke blootstelling zeer laag zijn.’

Wel waarschuwt het RIVM voor brandgevaar, al is de precieze kans op brand niet bekend bij het Rijksinstituut omdat er geen centrale registratie van incidenten met zonnepanelen is.  ‘Een schatting op basis van brandincidenten en installaties leidt tot een ingeschat brandrisico van 0,0029 procent’, aldus de onderzoekers. ‘Volgens het IFV (Instituut Fysieke Veiligheid) neemt het aantal branden met zonnepanelen gestaag toe. Onvakkundige installatie blijkt een veelvoorkomende oorzaak te zijn. Deze branden leveren, naast directe schade voor de eigenaar, ook risico’s op voor de gezondheid door blootstelling aan schadelijke stoffen die bij de branden vrijkomen en schade aan het milieu door depositie van deeltjes tot ver in de omgeving.’

Reactie van kabinet

Demissionair staatssecretaris Dilan Yesilgoz-Zegerius geeft in een brief aan de Tweede Kamer aan de aanbevelingen van het RIVM ‘zeker’ in overweging te nemen. ‘Duurzame energie kan het risiconiveau van fossiele energie verminderen met ongeveer 80 procent. Hierin is niet verrekend dat de gezondheidswinst voor ons land volgens het RIVM ongeveer tweemaal zo groot wordt wanneer ook de andere EU-landen de klimaatdoelstellingen realiseren. Kortom, op basis van wat we nu kunnen overzien is een systeem met alleen duurzame energie veiliger en gezonder dan ons huidige systeem van fossiele energie’, eindigt ze.