Al meer dan een jaar is het gros van Nederland thuis aan het werk. Hierdoor reist men minder en krijgt menig vervoersbedrijf en provincie te maken met lagere financiële inkomsten. Buslijnen van onder meer vervoersbedrijven Arriva (Noord-Brabant, Limburg en Friesland), Keolis (Overijssel en Gelderland) en Connexxion (Noord-Holland en Flevoland) zijn de dupe.

In onlangs gepubliceerde plannen van provincies komt naar voren dat ze ook na de coronaperiode rekenen op tien procent minder busritten ten opzichte van voor de pandemie. In enkele regio’s draait de ingeperkte dienstregeling al. Gemeenten zijn het hier niet mee eens. In verschillende brandbrieven en oproepen laten zij weten de inperkingen niet te accepteren. Hierbij vrezen ze voor een toename in autoverkeer, en de positie van mensen die afhankelijk zijn van het ov.

De grootste beperkingen kunnen zich namelijk gaan voordoen in kleinere gemeenten. Hier kan het zijn dat een bus straks niet meer elk uur, maar enkel in de spits voorbij komt. Ook kan een buslijn tussen twee gemeenten komen te vervallen, en is het gevaarlijk voor de bereikbaarheid van belangrijke punten, zoals ziekenhuizen, behandelcentra en speciaal onderwijs.

Om het miljoenenverlies van vervoersbedrijven op te vangen, staat de overheid garant voor maximaal 95 procent van de tekorten van ov-bedrijven, wat neerkomt op 1,5 miljard euro voor dit jaar, en nog eens 240 miljoen euro tot september 2022. Om deze vergoeding te krijgen moeten vervoersbedrijven aan de overheid aangeven hoe ze samen met de provincies de overige vijf procent kunnen opvangen. De verwachting is dat dit kan resulteren in het snijden in dienstregelingen, wat tegenstrijdig is met de oproep vanuit het Rijk.

Na corona

Momenteel vervoert het totale openbaar vervoer zo’n 65 procent van het aantal reizigers dat het voor de pandemie vervoerde. Ook na de pandemie is de verwachting dat thuisblijven vaker voorkomt. Zo bleek onlangs uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, dat ongeveer de helft van 1100 ondervraagde bedrijven ook na de coronacrisis wil blijven inzetten op thuiswerken. Ook als het aan werknemers ligt, wordt de combinatie van thuis en op kantoor werken gebruikelijker dan voor corona, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

Visie op herstel

Rick De Vries, woordvoerder bij Connexxion Amstelland-Meerlanden
en Zaanstreek benadrukt dat dit jaar inderdaad tien procent minder bussen zijn gaan rijden ten opzichte van 2019, en dat er een tekort is aan reizigers. Toch spreekt hij niet van een zorgelijke situatie.

‘We blijven voorlopig hangen op de negentig procent aan dienstregelingen. Wel hebben we met de overheid afspraken over de financiële gaatjes die gedicht moeten worden. Wij praten met zowel de vervoerregio als ook gemeenten om tot een plan te komen. Dit gaat prima in overleg. In december presenteren wij ons nieuwe vervoersplan, en ik verwacht eigenlijk niet veel verandering ten opzichte van de huidige dienstregeling. Wel houden we rekening met een opleving in het aantal reizigers.’

Ook Arriva spreekt van een soortgelijke situatie. ‘We zien al een licht herstel in het aantal reizigers, maar focussen ons natuurlijk op meer. Zo worden bijvoorbeeld -namens de gehele OV-sector- nieuwe en huidige reizigers met de ‘OV=OK-campagne’ opnieuw verwelkomd in het openbaar vervoer’, vertelt de vervoersorganisatie. ‘Helaas valt er nog niets te zeggen over hoeveel bussen er volgend jaar rijden en hoe definitief de plannen zijn. Op dit moment zijn wij nog in overleg.’