Een belangrijke doelstelling uit het Klimaatakkoord is om de gebouwde omgeving aardgasvrij te maken. Hierbij moeten tot 2030 in zeker 1.000 wijken een warmtenet worden aangelegd. Lokale bewonersinitiatieven die zich inzetten voor warmtenetten kunnen hierbij een belangrijke rol spelen, omdat deze vaak beter dan gemeenten en warmtebedrijven in staat zijn om achter de voordeur te komen, en meer contacten hebben binnen de buurt.

Dit lukt alleen met een structurele aanpak ontwikkelt, die ook voor bewonersinitiatieven toegankelijk is, stelt klimaatstichting HIER. Daarbij gaat het volgens de stichting met name om een voucher voor woningeigenaren en een investerings- en subsidie-instrument voor warmtenetten. Een businesscase voor een warmtenet in een bestaande wijk verschilt namelijk van die in een nieuwbouwwijk.

Als toevoeging op het huidige investerings- en subsidie-instrument is volgens HIER een regionaal loket nodig voor bewonerscoöperaties, om hen de mogelijkheid te bieden in samenspraak met de gemeente tot een succesvol wijkwarmteplan te komen. Dit loket moet bestaan uit een (hoog)rentende, getrancheerde lening om de ontwikkelkosten te financieren, plus een laagrentende achtergestelde lening die aanvullend is op de overige financiering

Woningeigenaren zijn zelf alleen bereid mee te werken als het alternatief woonlastenneutraal is, zo meldt HIER. Het huidige subsidie-instrumentarium sluit hier niet op aan en is bovendien te versnipperd. Een beter optie is om een woninggebonden budget te faciliteren, gericht op alle maatregelen die in de woning moeten worden genomen. Deze voucher kan dan alleen ingezet worden bij het aardgasvrij maken van de eigen woning, na de besluitvorming in het omgevingsplan voor de wijk.'

Een bewonersinitiatief werkt uiteindelijk samen met de gemeente en een professionele partij aan het realiseren van een warmtenet. De gemeente neemt hierin het uiteindelijke besluit en heeft de mogelijkheid om zelf te investeren in infrastructuur. Professionele partijen sluiten hierop aan met hun kennis en ervaringen die lokaal niet te organiseren zijn, en hebben daarbij toegang tot financiering.