‘De bodem is er niet alleen voor de fundering van een woning, maar heeft ook een functie voor klimaatadaptatie’, zegt Marcel Wenker, ecoloog en senior bestuursadviseur Groene Leefomgeving bij de gemeente Arnhem. Hij zou graag een ruimtelijke ordening voor de bodem zien.
Wenker zei dit in de online talkshow ‘De Levende Bodem’ (hier terug te kijken). De talkshow was een initiatief van Stichting Steenbreek. Gemeenten, waterschappen, provincies, hoveniers, projectontwikkelaars, woningbouwcorporaties, bedrijfsleven: iedereen kan en moet een bijdrage leveren aan het herstel van het bodemleven in Nederland, vonden de deelnemers aan de talkshow.
Onder leiding van Marcel Bayer (hoofdredacteur van vakblad ROm en Stadszaken.nl) discussieerden vier deskundigen over het belang, de waarde en de urgentie van een gezonde bodem voor de leefomgeving.
Waarderingssysteem
Albert Vliegenthart, projectleider bij De Vlinderstichting, betoogde dat de bodem de bakermat voor het leven is en dat er geen leven boven de grond is als het leven in de bodem dood is. Om meer aandacht voor het belang van een gezonde bodem te krijgen binnen stedelijk -, agrarisch - en natuurgebied, wordt binnen het programma Onder het Maaiveld gewerkt aan de ontwikkeling van een waarderingsmechanisme.
‘Een vitale bodem met een rijk bodemleven heeft een grote maatschappelijke en economische meerwaarde. Er wordt wel gesproken over het water en de lucht, maar over de bodem nauwelijks. Dat waarderingsmechanisme moet de meerwaarde van een gezonde bodem, vertaald naar boven de grond, inzichtelijk maken.’
Omgevingswet
De Omgevingswet gaat op 1 juli 2022 in werking en moet zorgen voor een goede balans tussen het benutten en beschermen van de fysieke leefomgeving. Esther Bos, projectadviseur bodem bij Heijmans, hoopt dat deze wet meehelpt om het belang van een gezond bodemleven onder de aandacht te krijgen. ‘Een krat in de bodem om regenwater op te vangen en te bergen is mooi, maar de diverse partijen zouden moeten werken aan het multifunctioneel inrichten van de bodem.’
Handvatten
Landschapsarchitect Arda van Helsdingen van Bureau Waardenburg, merkt in de praktijk dat aandacht voor de bodem bij inrichtingsplannen pas aan de orde komt bij de daadwerkelijke aanleg. ‘Bij de biodiversiteitsplannen die wij voor gemeenten maken, gaat het vaak om het zichtbare. Inrichting, beheer en de bodem moeten veel meer met elkaar verbonden worden. De mensen moeten wel houvast hebben en concrete en praktische handvatten hebben.’
De talkshow vond plaats in het kader van het programma Onder het Maaiveld, een samenwerking tussen IUCN NL, NIOO-KNAW, De Vlinderstichting en het Centrum voor Bodemecologie. Deze organisaties werken samen aan een structurele verandering in de omgang met bodem met als doel het bodemleven in Nederland te herstellen. Stichting Steenbreek onderschrijft deze doelstelling en gaat de komende twee jaar bodemdiversiteit integreren in haar activiteiten. De talkshow is daar onderdeel van.
