Volgens Ollongren zijn de gehanteerde biedingsmethoden bij woningverkopen zowel voor- als achteraf niet altijd duidelijk. Daardoor wordt het belang van de makelaar soms gediend, in plaats van het belang van de koper. Hier maakt Ollongren zich zorgen over, dus gaat ze in gesprek met brancheorganisaties.

Het is niet altijd duidelijk welke methode wordt gehanteerd en welke spelregels gelden, aldus de demissionair inister. In sommige gevallen wordt er tussentijds informatie gedeeld over gesloten biedingen of worden niet alle ontvangen biedingen doorgegeven aan de verkoper. Dit is in strijd met de erecode van makelaarsorganisaties NVM, VBO en VastgoedPro, waarbij de overgrote meerderheid van de makelaars op de koopwoningmarkt is aangesloten.

Ollongren: ‘De beperkte transparantie rond het biedingsproces en het verschil in toegang tot beschikbare woningen is onwenselijk. Het vinden van een woning is in deze oververhitte markt al lastig genoeg. Kopers en verkopers moeten er van op aan kunnen dat de makelaar een integere rol speelt. Het is goed dat er vanuit de sector stappen worden gezet, maar er is meer nodig. Het moet transparanter.’

Ollongren wil dat makelaars voortaan duidelijk zijn richting kopers en verkopers over de spelregels van het biedingsproces en voor- én achteraf openheid geven over de naleving daarvan. Verkopers moeten inzicht krijgen in alle biedingen die zijn ontvangen. Ook kopers moeten inzicht krijgen in het verloop van het biedingsproces als zij een bod hebben gedaan op een huis.

Daarnaast moeten alle woningzoekenden toegang krijgen tot dezelfde informatie over beschikbare woningen. Nu zijn makelaars eerder op de hoogte van het nieuwe aanbod, waardoor enkel de potentiële kopers die door deze makelaars worden geholpen, de mogelijkheid krijgen om dat huis te bezichtigen en een te bod doen.

Ook bij de verkoop van nieuwbouwwoningen moet het proces transparanter. In tegenstelling tot bestaande bouw wordt hierbij niet besloten wie de woning mag kopen via een biedproces, maar wordt er geloot. Loten is een eerlijke manier om te bepalen naar wie de woning gaat, aldus BZK.

Maar ook hier blijkt uit signalen dat projectontwikkelaars niet altijd transparant zijn over de gevolgde lotingsprocedure. Nieuwbouwwoningen worden soms gegund aan mensen uit het eigen netwerk, waardoor andere geïnteresseerden geen eerlijke kans maken. Ook worden woningen soms toegekend op basis van de vermogenssituatie van de kopers. Om het lotingsproces transparanter te maken, wil Ollongren dat de inrichting van de procedure op voorhand duidelijk is. Ook moet de loting plaatsvinden in de aanwezigheid van een notaris. 

Misstanden melden

De demissionair minister roept kopers en verkopers die met misstanden te maken krijgen op om hiervan melding te doen of een klacht in te dienen. Dat kan bij de verschillende brancheorganisaties, die hiervoor klachtenprocedures hebben ingericht.

Daarnaast heeft ook Vereniging Eigen Huis sinds eind maart een anoniem meldpunt geopend voor oneerlijke biedingspraktijken. Van brancheorganisaties wordt verwacht dat zij de meldingen en klachten serieus nemen, hun leden daarop aanspreken en passende maatregelen treffen om dergelijke praktijken tegen te gaan.