Tot vorig jaar waren overheidsbedrijven vrijgesteld van de belastingplicht. Omdat ze echter met sommige activiteiten (bijvoorbeeld grondaankoop en -verkoop) concurreren met marktpartijen die speculeren met grond, vindt ‘Europa’ dat iedereen die zich hiermee bezighoudt belasting moet betalen over de gerealiseerde winst.

Jeroen Krijgsman, werkzaam bij de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM), verwacht dat gemeenten zich nu meer als bedrijf gaan gedragen. ‘Grondbedrijven, eigenlijk marktpartijen onder de vleugels van een gemeente, moeten nu nog beter nadenken over wanneer bijvoorbeeld moet worden afgeboekt op grondposities en op welk moment kosten worden gemaakt. In beide gevallen druk je de winst en betaal je dus minder belasting. Dat kan goed uitkomen wanneer er met transacties in hetzelfde jaar geld wordt verdiend.’

Het is zaak om de waarde van je grond zo hoog mogelijk, maar wel onderbouwd voor de fiscus, op de balans te krijgen

De vraag is in hoeverre er nog lucht zit in de boekwaarde van grond op de balans van gemeenten en in de waarde in het economisch verkeer. Maar nog belangrijker: of gemeenten daarmee op grond van de nieuwe regels in overtreding zijn. 

‘Gemeenten moeten zich niet gek laten maken door de Vpb-plicht en de waarde van de grond té pessimistisch inschatten, om zo een correctie van de fiscus te voorkomen', zegt Joop Kluft, belastingadviseur bij PriceWaterhouseCoopers. 'Uiteindelijk kan je dat veel geld kosten. Het is zaak om de waarde van je grond zo hoog mogelijk, maar wel onderbouwd voor de fiscus, op de balans te krijgen. Een goede waardering is van groot belang.’

Frank ten Have, adviseur Real Estate bij Deloitte, deelt de mening van Kluft. ‘Sinds 2010 is er door gemeenten voor meer dan 3 miljard euro aan verlies genomen op grondposities. Het is eerder andersom: hoe hoger de waarde op de balans, hoe kleiner het verschil bij verkoop en dus minder winst. Gemeenten zijn echter gebonden aan regels wat betreft waardering. Elk jaar weer wordt gekeken of de balanswaarde nog overeenkomt met de verwachte verkoopwaarde.’

Kluft: ‘Nu men wordt aangeslagen voor de vennootschapsbelasting kijkt de Belastingdienst mee. De afgelopen jaren hebben gemeenten voor veel geld grondposities verworven, ook om die met winst te kunnen verkopen en daar andere uitgaven mee af te dekken. Door de crisis is grond in waarde gedaald, maar die daling werd aanvankelijk niet doorgevoerd op de balans. Het is immers niet gemakkelijk om te accepteren dat je bezittingen in waarde zijn gedaald. Maar afgelopen jaren hebben gemeenten als gevolg van de aanhoudende crisis wel moeten afboeken, zoveel zelfs dat je je kunt afvragen of ze de waarde in het economisch verkeer niet té conservatief inschatten. Zeker nu de bouwmarkt zienderogen weer aantrekt.’

6 tips voor gemeentelijke grondbedrijven
Het volledige artikel waarop dit nieuwsbericht is gebaseerd inclusef zes tips aan gemeentelijke grondbedrijven verschijnt binnenkort in vakblad BT.