Waar beleving normaal een belangrijke waarde is in centrumgebieden, speelde dit tijdens de coronacrisis een veel kleinere rol. Door sluiting van onder meer horeca viel in veel centra minder te beleven. Bovendien wilden consumenten vooral snel en veilig hun aankopen doen.
Met name locaties die normaliter veel bezoekers uit Duitsland en elders in het land ontvangen, en met relatief veel horeca en modewinkels, ondervonden hier in 2020 de gevolgen van. Wijkwinkelcentra gericht op de dagelijkse boodschappen deden het juist goed. Dat geldt ook voor perifere locaties, waar de winkels gevestigd zijn die veel bezoekers trokken, zoals tuincentra en bouwmarkten.
Meer online en in andere gebieden
Consumenten besteedden in 2020 meer geld aan detailhandel, maar deden dit in grotere mate online. Dat geldt vooral voor elektronicaproducten, media- en hobbyartikelen en modeartikelen. Van deze producten werd in 2020 resp. 53, 50 en 41 procent online gekocht, tegenover 35, 37, 26 in 2019. Voor de dagelijkse boodschappen bleef in 2020 de fysieke winkel populair. Het aandeel online aankopen steeg hier van twee procent in 2019 naar 4 procent in 2020.
Van de aankopen die in 2020 wel in de fysieke winkel plaatsvonden, signaleert I&O een verschuiving in de gebieden waar deze aankopen werden gedaan. Zowel in 2019 als in 2020 werden respondenten gevraagd waar zij hun laatste aankoop deden. In 2020 gaf elf procent aan dat de laatste aankoop in een grote centrumlocaties werd gedaan (locaties vanaf 40.000 vierkante meter), in 2020 was dat zeven procent.
Voor mode gaf in 2019 58 procent van de respondenten aan dat de laatste aankoop in grote centrumlocaties werd gedaan. In 2020 was dat nog maar 39 procent. Ook bij vier andere niet-dagelijkse artikelen is dit beeld zichtbaar. Alleen voor doe-het-zelfartikelen waren grootschalige locaties in 2020 popairder.
I&O Research verwacht dat de grotere online besteding ook na de coronacrisis deels zal aanhouden. Ze baseert dit op antwoorden van respondenten, die werden gevraagd of zij denken na de crisis meer mode-aankopen online te doen. 48 procent van de respondenten verwacht dat dit inderdaad het geval is. Mensen tussen 50 en 65 jaar zijn hier het meest zeker van (53 procent). Onder de groep van 65 jaar en ouder zegt het kleinste aandeel (41 procent) na de crisis meer modeaankopen online te doen.
Opgaven
De grootste opgave ligt volgens I&O Research bij gebieden die voor de crisis al matig functioneerden. Naast het transformeren van centra is het belangrijk dat gekeken wordt hoe winkelcentra zich (beter) kunnen onderscheiden. ‘Met het feit dat het speelveld (permanent) is veranderd zullen zij zich moeten beraden op de rol die ze hierin kunnen en willen vervullen’, luidt een van de conclusies van de rapporten. Winkelgebieden die wel getroffen zijn door de crisis, maar waar het pre-corona relatief goed mee ging, hebben een groter herstelvermogen.
