Juist deze coronatijd roept om thuisziekenhuiszorg, stelt de econoom die gespecialiseerd is in gezondheidszorg. De technische mogelijkheden worden steeds groter, waardoor mensen met covid-19 vaker thuis kunnen herstellen. Zij kunnen immers vanuit huis met het ziekenhuis in contact staan. Dit verlicht de overbelasting van ziekenhuizen, geeft patiënten meer grip op hun aandoening en beperkt besmettingsrisico’s.

Daarnaast denkt Dantuma dat thuisziekenhuiszorg, op de lange termijn, vooral geschikt is voor chronische zieke patiënten met bijvoorbeeld diabetes of hart- of luchtwegproblemen. Een groep die die de komende jaren alleen maar groter wordt. Gegevens van ING wijzen uit dat patiëntbewaking op afstand het aantal poliklinische ziekenhuisbezoeken voor chronisch zieke patiënten met ten minste 25 procent kan verminderen. Als ziekenhuizen alle chronisch zieke patiënten met een minder complexe zorgvraag op afstand zouden monitoren, betekent dit voor Nederland een jaarlijkse reductie van één tot anderhalf miljoen ziekenhuisbezoeken.

De bank verwacht dat in 2030 bijna de helft van de chronische zorgverlening, oftewel gemiddeld twintig procent van de totale ziekenhuisomzet, grotendeels buiten het ziekenhuis kan worden aangeboden. De totale kosten voor ziekenhuiszorg zouden hierdoor in 2030 tot wel 10 procent of 3 miljard euro per jaar verlaagd kunnen worden.

Dantuma, die aangeeft dat thuisziekenhuiszorg ook voor kankerpatiënten een grotere rol kan gaan spelen, kan niet zeggen of de rol van het ziekenhuis gaat veranderen en of ze kleiner worden.  ‘De wereld verandert en dus de zorgvraag ook. Het kan zijn dat ziekenhuizen kleiner worden, maar dat hoeft dus niet. Het staat wel vast dat voor sommige behandelingen,  waarbij complexe apparaten en veel mankracht nodig zijn, het ziekenhuis noodzakelijk blijft. Ook hoeven woningen niet drastisch aangepast te worden. De uitdaging is juist om thuiszorg bij de huidige bebouwing aan te laten sluiten.’

Nadelen

De econoom geeft toe dat er ook nadelen kleven aan het verlenen van ziekenhuiszorg achter de voordeur. ‘Je weet niet altijd exact wat de daadwerkelijke uitkomsten qua kosten en medische kwaliteit zijn, omdat dit ook van de implementatie en begeleiding vanuit het ziekenhuis afhangt en het niet van tevoren vaststaat dat alle patiënten er even veel baat bij  hebben. Daarnaast is de zorgomgeving minder gecontroleerd. Dit zijn natuurlijk wel kritiekpunten die horen bij innovaties. Op termijn kunnen deze zaken ook positief uitpakken.’

Bijna 60% van de door ING ondervraagde consumenten geeft aan dat wanneer zij regelmatig ziekenhuiszorg nodig hebben, zij deze zorg liever thuis of dicht bij huis ontvangen. Naast een effectievere behandeling levert het hun een besparing in tijd en reiskosten op. De meerderheid van de patiënten staat dus niet onwelwillend tegenover de ideeën van Dantuma.

Voorbeelden

Het idee om meer complexere zorg thuis te aan te bieden is niet nieuw. Zo wijst Dantuma op een Amsterdams voorbeeld. In de hoofdstad werken huisartsen en thuiszorgorganisaties samen bij het opvangen van coronapatiënten uit de ziekenhuizen. Op de site van het Amsterdamse ziekenhuis OLVG staat dat het gaat om coronapatiënten die al grotendeels hersteld zijn maar voor verder herstel nog wel enige dagen extra zuurstof en medicijnen nodig hebben. ‘Dat komt doordat het zuurstofgehalte in het bloed bij deze patiënten vaak nog te laag is. Voorheen bleven deze patiënten nog enige tijd in het ziekenhuis, nu kunnen zij onder begeleiding naar huis.’

Om dit soort voorbeelden in de toekomst meer plaats te laten vinden moeten er nog wel wat barrières geslecht worden. Dantuma wijst op de versnipperde organisatie en bekostiging van zorgorganisaties, waardoor veel verschillende partijen samenwerken om tegengestelde belangen te overbruggen. Daarnaast is de bekostiging gebaseerd op een vergoeding van geleverde zorg in plaats van zorguitkomsten. Dat zet ziekenhuizen niet aan tot het kwalitatief beter en efficiënter inrichten van zorgtrajecten. Ook kost het ontwikkelen van nieuwe zorgtrajecten eerst tijd en geld, voordat besparingen zichtbaar zijn.

Daarom zou het volgens hem goed zijn dat ziekenhuizen via het maken van langetermijnafspraken met zorgverzekeraars deze problemen aanpakken. Hij pleit ook voor meer samenwerking met andere zorgaanbieders en leveranciers van medische apparaten en ict-systemen. Hij neemt ook het woord co-creatie in de mond. Producenten van medische apparaten en ict-systemen doen er goed aan om bij de ontwikkeling van mobiele toepassingen in een vroeger stadium intensief met ziekenhuizen en zorgverzekeraars samen te werken. ‘Op deze manier past de medische apparatuur precies bij de zorgvraag.’

Dantuma noemt de Tergooi-ziekenhuisgroep als voorbeeld.  In een artikel in Trouw staat dat Tergooi in 2024 jaarlijks 80 duizend minder bezoeken aan de polikliniek wil en 11 duizend ligdagen buiten de ziekenhuismuren houden. Dat is goed voor 20 procent van de totale zorg. Tegen de krant zegt bestuursvoorzitter Janneke Brink-Daamen dat dit  te maken heeft met een nieuwe manier van zorg verlenen waar Tergooi vorig jaar mee is begonnen. ‘Alleen als het echt niet anders kan, komen patiënten nog naar het ziekenhuis.’ Dat leidt volgens haar niet tot minder behandelingen of slechtere zorg. Wel kan het ziekenhuis hierdoor verhuizen naar een kleiner onderkomen. Een toekomstvisioen dat meerdere ziekenhuizen hebben.