Milieu
In de omgeving laat vuurwerk in verschillende gebieden haar sporen achter. Elk jaar zijn er meer dan 800 vrachtauto’s nodig om het afval op te ruimen. Als er minder vuurwerk wordt afgestoken, bevordert dat met name de hoeveelheid fijnstof en de grond- en waterkwaliteit. Vooral siervuurwerk bevat veel fijnstof. Waar normaal zo’n negentien tot vijftig microgram vervuilende fijnstof in een kubieke meter lucht zit, is dit rond de jaarwisseling vaak meer dan duizend microgram. Vooral mensen met longproblemen voelen er de nadelen van.
Daarnaast brengt het vuurwerk veel zware metalen, zoals koper, barium, strontium en antimoon de natuur in. Die laatste drie zijn erg schadelijk voor de gezondheid van mens en dier en kunnen nog lang in de natuur blijven hangen. Ongeveer achttien procent van al het koper in het dagelijkse oppervlaktewater komt uit vuurwerk. Wat verder bij het afsteken vrijkomt zijn Co2 en zwaveldioxide, maar deze waardes zijn relatief zo laag dat hier geen merkbaar effect optreedt.
Overlast
Dan de geluidsoverlast. In een data-overzicht van LocalFocus en Hart van Nederland staan alle gemeten meldingen die vorig jaar op hun meldpunt voor geluidsoverlast binnenkwamen. 7.797 in totaal. De overlast was het grootst in Friesland, Drenthe, Zeeland en Flevoland. Gemeente Leeuwarden ging aan kop met 181 meldingen.
Gemeenteraadslid Petra Vlutters uit Leeuwarden herkent dit en is nog onzeker over de komende jaarwisseling. ‘Door handhaving hadden we in de laatste jaren minder vuurwerkoverlast, maar ik denk dat het afsteken dit jaar gewoon doorzet’. Zoals in meerdere plekken in Nederland ervaart Vlutters hardere knallen, die ook eerder in het jaar beginnen. Daarbij verwacht ze ook meer carbidschieters. Hier zijn meer noordoostelijke regio’s bang voor. Zolang er geen carbidverbod is, lijkt de Hollandse traditie sterk in populariteit toe te nemen.
In het Limburgse Weert, met vorig jaar zes meldingen, is er weinig omgevingslast door vuurwerk. Volgens raadslid Thomas van Gemert is er ooit een experiment gehouden voor vuurwerkvrije buurten, maar daar was weinig behoefte aan. Dit betekent niet dat Weert met het landelijk verbod een schone en rustige jaarwisseling tegemoet gaat. Omdat de gemeente (met zo’n 50.000 inwoners) aan de grens ligt gaat de politie extra streng controleren op illegaal vuurwerk, dat uit Duitsland wordt geïmporteerd.
Daarbij benoemt Van Gemert nog iets opmerkelijks: ‘Vanmiddag zag ik een voorstel van het college om carbid te verbieden. Omdat carbid hier nooit wordt afgeschoten stond ik daarvan te kijken. Het laat zien dat gemeenten breed moeten nadenken over de gevolgen van het verbod voor hun omgeving.’ Van Gemert merkt momenteel nog weinig van het vuurwerk, maar verwacht zoals alle gemeenten wel ‘de gebruikelijke’ vernielingen aan te treffen bij speeltuintjes of vuilnisbakken.
Schade
Dat doet leiden naar het derde omgevingspunt: materiële schade. Vorig jaar vonden zo’n 1800 brandjes en ongeveer evenveel vernielingen plaats. Vooral vuilnisbakken, bushokjes en particuliere eigendommen raken beschadigd. Het Verbond van Verzekeraars houdt jaarlijks de kosten bij. Vorig jaar bedroeg de schade tijdens de jaarwisseling minstens 15 miljoen euro voor particulieren. Hier gaat het om verzekerde woningen en auto's. Volgens een woordvoerder van het verbond komt dit voornamelijk door illegaal vuurwerk, en is het nog maar de vraag of een verbod hier verandering in brengt.
Raadslid Tim Versnel van gemeente Rotterdam herkent dit en wijst bij de omgevingsschade al snel naar de uitzonderlijke gedragingen van inwoners. De havenstad zat vorig jaar rond de eerste avonduren al boven de 200 microgram fijnstof per kubieke meter. Toch is Versnel niet sceptisch over aankomend oud en nieuw. ‘Met de gemeente waren wij begin dit jaar al voor een vuurwerkverbod. Het landelijke verbod komt daarom als geroepen’. Rotterdam was de eerste grote gemeente die het verbod in de algemene plaatselijke verordening liet vastleggen. Versnel zegt nog weinig vroegtijdig vuurwerk te horen en verwacht ook dat het afzeggen van de nationale vuurwerkshow geen uitzonderlijke gevolgen voor de omgeving zal hebben.
