De coronacrisis wordt nauwlettend gevolgd door de vastgoedsector. Vooralsnog lijkt de pandemie vooral bestaande trends te versnellen. De spanning op de woningmarkt blijft hoog, kantorenvastgoed staat onder druk en logistiek vastgoed blijft onverminderd in trek. Maar wat als de coronacrisis straks voorbij is? In het rapport ‘Logistics buildings of tomorrow’ schijnt JLL een licht op logistiek vastgoed post-COVID-19.
JLL verwacht dat logistiek vastgoed, met het oog op de groeiende vraag naar stadslogistiek, verder in belang toeneemt. Het internationale goederenvervoer verdrievoudigen per 2050, aldus de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD). Warenhuizen, magazijnen en distributiecentra zijn onmisbaar bij het verwerken van al deze producten.
Dit vastgoed zal zich in de toekomst steeds meer in de stad concentreren, verwacht JLL. Door rap doorzettende urbanisatie en de opkomst van e-commerce blijft de vraag naar de levering van producten in de stad gestaag groeien. COVID-19 versnelt die trends. Dat biedt uitdagingen – hoe voorkom je congestie door bestelbusjes, hoe minimaliseer je de milieu-impact - maar ook juist vastgoedkansen.
Sven Bertens, Head of Research & Strategy bij JLL Nederland: ‘Stedelijk logistiek vastgoed staat in veel landen nog in de kinderschoenen. Nederland is geen uitzondering. We moeten heel goed nadenken over hoe we steden willen bevoorraden, zonder vervuiling en filevorming. Hier ligt nog veel ruimte voor pionierswerk.’
JLL voorspelt de opkomst van logistieke centra met meerdere verdiepingen. Deze centra passen op kleine kavels, waardoor ze goed binnen de verdichtende stad met beperkt beschikbare grond passen.
Naast urbanisatie zijn er ook andere factoren die van grote invloed op het logistieke vastgoed van de toekomst kunnen gaan zijn. Europa, Nederland incluis, vergrijst. Daarmee komt de beschikbaarheid van personeel in logistieke centra onder druk te staan. Tegelijkertijd zet de opkomst van automatisering en robotisering door. Door de automatisering zal de vraag naar kundig personeel niet afnemen, verwacht Bertens. Wel verschuift de invulling van het werk. De vraag naar mensen die verstand hebben van robots en logistieke processen zal toenemen. Daarmee wijzen beide trends naar de stad, waar veel (hoogopgeleid) personeel aanwezig is.
De laatste trend die de toekomst van logistiek vastgoed bepaalt, is duurzaamheid. Het logistieke verkeer in de stad en het logistieke vastgoed mogen niet ten koste gaan van de leefbaarheid. Het logistieke centra van de toekomst is dus gebouwd met circulaire materialen, draait op duurzame energie en heeft groen of zonnepanelen op het dak.
Investeerders en beleggers zien steeds meer de potentie van stedelijk logistiek vastgoed. Het investeringsvolume neemt toe in deze branche. Thijs van de Meulengraaf, Head of Capital Markets Industrial & Logistics bij JLL Nederland licht toe: ‘Investeerders die van oudsher zich enkel focusten op grootschalige logistiek zien nu de kans om, op basis van de kennis en ervaring die zij hebben, in te spelen op deze relatief nieuwe sector.’