Elke warmtevisie heeft een eigen proces

Gemeenten hebben nog een jaar om hun warmtetransitievisie te maken. De een is al klaar, de ander is bezig of moet nog beginnen. In elke gemeente doen ze het anders. Bijna altijd is er hulp van externe bureaus. Sommige gemeenten kiezen ervoor om ‘de technische kennis in huis te houden’, anderen vinden het te complex en besteden juist alles uit. Iets doen aan participatie is verplicht en ook hierin zijn variaties: gemeente x maakt de visie vooral zélf en gemeente y heeft een proces ingericht waarin stakeholders en inwoners voortdurend meedoen.

‘De gemeente draagt verantwoordelijkheid’

De taak leunt zwaar op de gemeenten, meer dan 60 procent van de Nederlanders vindt ook dat de gemeente de verantwoordelijkheid draagt voor de transitie naar aardgasvrij wonen. Mensen verwachten ondersteuning op meerdere vlakken. Door de aanpassingen gedeeltelijk te betalen (62 procent), door een op-maat advies te maken (43 procent), door informatie beschikbaar te stellen (42 procent) en door initiatieven in de buurt te starten (38 procent). Slechts 16 procent vindt dat de verantwoordelijk voor het aardgasvrij maken van de woning bij de eigenaar/bewoner zelf ligt.

Draagvlak voor duurzaamheid is er

Goed nieuws: er bestaat al ruim draagvlak voor de warmtetransitie. Bijna alle Nederlanders (96 procent) zijn ervan op de hoogte dat steeds meer woningen in Nederland van het aardgas moeten. Ruim 70 procent vindt het van (groot) belang dat Nederland klimaatneutraal wordt. Door de koppeling met de betrokkenheidsprofielen van het segmentatiemodel van Citisens is te zien dat vooral jonge mensen (Stadse Nomaden) en innovators (Kritische Vernieuwers) het belangrijk vinden dat Nederland klimaatneutraal wordt. Van het aardgas afgaan vindt 56% van de Nederlanders belangrijk.

Vooral jonge mensen (Stadse Nomaden) en innovators (Kritische Vernieuwers) vinden het belangrijk dat Nederland klimaatneutraal wordt

Onbekend hoe we van het aardgas afgaan

Toch is er huivering bij Nederlanders, kopte BNR Nieuwsradio naar aanleiding van dit onderzoek. Nog geen 20 procent wil daadwerkelijk zijn woning van het aardgas af hebben. Een grote groep (44 procent) twijfelt. De groep die niet wil, heeft daarvoor soms meerdere redenen. Veelal zijn ze er niet zeker van of het alternatief duurzaam genoeg is en/of de kosten te hoog zijn, een kleiner deel wil (ook) graag zelf kunnen kiezen. De onzekerheid over hoe woningen aardgasvrij gemaakt moeten worden en de gevolgen ervan is dus groot.

Uiteenlopende kostenraming voor transitie

Daar komt bij dat mensen geen beeld hebben van wat het kost om een huis aardgasvrij te maken. Dat hangt natuurlijk sterk af van het type huis. Uit het onderzoek blijkt dat schattingen die Nederlanders maken om hun eigen woning aardasvrij te maken uiteenlopen van minder dan €5.000 tot meer dan €25.000. Ruim een derde schat de kosten in tussen de €5.000 en €15.000. Meer dan een kwart schat de kosten op meer dan €15.000. Ruim een kwart (27 procent) geeft aan überhaupt geen schatting te kunnen maken.

Verdeeldheid over hoe te betalen

Een lening kan de oplossing zijn om het te betalen. Al zou volgens 62 procent de gemeente de aanpassingen gedeeltelijk moeten bekostigen. Opvallend is dat bijna de helft (49 procent) van de Nederlanders die bereid is een lening af te sluiten dit het liefst doet bij de overheid. Bijna de helft wil eigenlijk geen lening afsluiten voor het aardgasvrij maken van hun huis. Vooral mensen in het buitengebied (Zelfbewuste Aanpakkers) en de groep inwoners die het goed voor elkaar heeft (Gevestigde Beïnvloeders) willen zelf het initiatief nemen tot het aardgasvrij maken van de eigen woning.

Gemeenten kunnen hun communicatie goed afstemmen op hun specifieke groep inwoners

Dus nu: communicatie differentiëren…

Hoe nu verder? De bal ligt bij gemeenten. En dat is maar goed ook. Gemeenten kunnen hun communicatie goed afstemmen op hun specifieke groep inwoners. Het begint dus bij weten welk profiel inwoners je gemeente in huis heeft. Een segmentatiemodel helpt dan ook om het lokale verhaal van de warmtetransitie gedifferentieerd aan de man te brengen.

…en vragen stellen

En daarnaast toont dit onderzoek aan dat het belangrijk is om te weten (dus door te onderzoeken) aan welke informatie mensen behoefte hebben, waar ze zorgen over hebben en op welke manier ze aangehaakt willen zijn in het proces. Zorg dat je dit weet van álle inwoners en niet alleen van de usual suspects, de mensen die je al weten te vinden. Het is het begin van je infrastructuur van betrokkenheid. Zo kunnen gemeenten er op een effectieve manier voor gaan zorgen dat in 2030 de eerste 1,5 miljoen gebouwen verduurzaamd zijn.

Lees meer over het onderzoek in de whitepaper met de resultaten van dit onderzoek, waaronder inzicht in het bereiken en betrekken van Nederlanders.