Omschakelen naar aardgasvrij roept meer verdeeldheid op dan energietransitie in het algemeen, zegt het Sociaal en Cultureel Planbureau. Waar bijvoorbeeld 77 procent van de Nederlanders het belangrijk vindt zuinig om te gaan met energie, steunt 49 procent het aardgasvrijbeleid. Jongeren, hoogopgeleiden, mensen die (zeer) gemakkelijk kunnen rondkomen, en bewoners van huizen die níet met aardgas verwarmd worden zijn over het algemeen positiever over het aardgasvrij-beleid. Daarnaast spelen vertrouwen in de regering en zogenaamde ‘biosferische waarden’ mee, zoals het probleembesef en de actiebereidheid.

Ook politieke voorkeur speelt mee. Grote verschillen in opvattingen over klimaatmaatregelen zijn volgens het SCP zichtbaar in opleidingsniveau en politieke voorkeur. ‘Aan de ene kant zijn er mensen die zich veel zorgen maken over klimaatverandering en op dit thema graag verregaande nationale en internationale actie zien. Aan de andere kant zijn er mensen die zich juist zorgen maken over de klimaatmaatregelen of de aandacht voor dit thema overdreven vinden’, zeggen de onderzoekers.

Kiezen voor aardgasvrij 

Volgens de nieuwe publicatie hebben veel Nederlanders het gevoel dat aardgasvrij wonen wordt opgelegd. Gelatenheid en het gevoel weinig betrokken te worden gaan hand-in-hand. Twijfels zijn er bijvoorbeeld op het gebied van betaalbaarheid en effectiviteit van maatregelen. Ook denken burgers dat er in de toekomst mogelijk andere oplossingen komen. Daarnaast vragen sommigen zich af of plannen en beloftes daadwerkelijk worden nageleefd. ‘Mede door die onzekerheid en onzekerheid over de gekozen aanpakken per wijk is men onzeker over de keuzes die voor de eigen woning gemaakt moeten worden', zegt het SCP.

Eerder zei het het planbureau dat het beleid om huizen van het gas af te halen vooral transparant en duidelijk moet zijn. Ook willen burgers weten wat de alternatieven voor aardgasvrij zijn. Onvoldoende transparantie is een van de punten waarom burgers niet tevreden zijn met het overheidsbeleid.

Verdeeldheid

Het gevoel van urgentie om iets tegen klimaatverandering te doen is sinds 2017 toegenomen, ziet het SCP. Hoewel de coronacrisis aandacht opeist, vinden Nederlanders milieu en klimaatverandering nog altijd een belangrijk thema. De meerderheid van de Nederlanders maakt zich zorgen om klimaatverandering, al verschilt de mate waarin sterk. Volgens het SCP lijkt het erop dat verdeeldheid in 2019 is toegenomen. In de eerste drie maanden was bovendien een ‘opvallende groei’ te zien in het aantal mensen dat vindt dat er onvoldoende bewijs is voor de invloed van fossiele brandstoffen op klimaatverandering. Vooral onder aanhangers van de PVV en FvD bestaat hierover twijfel.

Inclusieve benadering

In de energietransitie speelt draagvlak onder burgers een grote rol. Eerder riep het SCP beleidsmakers op oog te hebben voor de verschillen tussen groepen. In de recente publicatie adviseren de auteurs te streven naar een 'inclusieve benadering', waarin iedereen mee kan en zich gehoord en gezien voelt.

In 2018 startte het SCP het onderzoeksprogramma ‘Duurzame Samenleving’. De resultaten hiervan zijn, samen met bevindingen uit het Continu Onderzoek Burgerperspectieven, samengevat in de publicatie ‘Klimaatbeleid en samenleving’.