Drie kwart van de gemeenten in het onderzoek stelt dat de coronacrisis heeft aangetoond hoe fragiel en niet-duurzaam de mondiale productieketens zijn. ‘We zien dat bedrijven nu kritischer kijken naar hun ketens en hun afhankelijkheid van bijvoorbeeld China’, zegt Evert-Jan de Kort senior partner bij Stec Groep. ‘Dat biedt een kans voor het reorganiseren en moderniseren van de productie en om het gesjouw van allerlei producten en grondstoffen over de wereld te verminderen door stappen te zetten in circulariteit.’ Gemeenten spelen zelf een belangrijke rol in het pakken van deze kansen. De overheid kan de transitie stimuleren met beleid, wet- en regelgeving, maar ook door perfecte plekken te bieden voor circulaire bedrijvigheid.

Voldoende hinderruimte

Een circulaire topwerklocatie moet volgens gemeenten ongehinderd ruimte bieden aan het kunnen verwerken van afvalstromen tot nieuwe producten. De circulaire productie gaat immers vaak gepaard met geluid, stof en geur. Ook een optimale bereikbaarheid is essentieel volgens gemeenten. Niet alleen via de weg, maar ook via water, spoor, ov én digitaal. Opvallend is de lage score die de gemeenten in het onderzoek toekennen aan de kwaliteit van organisatie en samenwerking op circulaire werklocaties. De Kort: ‘Circulaire economie draait juist om samenwerking. Organisatie en onderling vertrouwen is een belangrijke basis om bedrijfsprocessen te delen en stromen uit te wisselen. Bovendien zien we dat werklocaties waar goed wordt samengewerkt beter presteren en toekomstbestendiger zijn. Hier is dus nog echt een wereld te winnen.’

Circulaire economie hoog op gemeenteagenda  

Gemeenten hebben nog weinig feeling met de circulaire economie. 66 procent vindt het eigen kennisniveau onvoldoende. Bijna 90 procent geeft aan geen goed beeld te hebben van wat bedrijven in de eigen gemeente nu doen op dit vlak. Gemiddeld geven gemeenten zichzelf een 5,8 voor hun inzet op circulaire economie. Toch staat bij veel gemeenten circulaire economie hoog op de agenda. Zo heeft ruim 85 procent een ambtelijke of bestuurlijke trekker circulaire economie. Een op de vijf gemeenten heeft een specifieke afdeling Duurzaamheid waar circulaire economie is ondergebracht. Daarnaast houden vooral de afdelingen Economische Zaken (30 procent) en Ruimtelijke Ordening (25 procent) zich bezig met circulaire economie.

Bijna 80 procent van de gemeenten zegt dat de omslag naar een circulaire economie vraagt om een samenhangende visie en aanpak vanuit alle gemeentelijke disciplines. In de praktijk blijkt die gezamenlijke aanpak en het boeken van tastbare resultaten echter nog wel lastig, zo geven gemeenten in het onderzoek aan. Ook hier lijkt dus op het gebied van samenwerking nog veel te winnen. Circulaire economie is een integraal thema bij uitstek, concludeert De Kort. ‘Samenwerking binnen de gemeente is cruciaal voor succes. De nieuwe Omgevingswet, die samenhangend werken bevordert, biedt wat dat betreft kansen.’