Uit onderzoeken blijkt dat lopen veel voordelen heeft: het is gezond, duurzaam en goedkoop. Het is alleen vaak niet de snelste manier om op je bestemming te komen. Daarom is het zaak de route zo aantrekkelijk mogelijk te maken, zeggen de opstellers van het rapport. Mensen kiezen eerder voor lopen als ze ook de andere voordelen ervan kunnen ervaren. Zo zorgt lopen voor gezonde beweging, doe je tijdens een wandeling inspiratie op en kun je het gezellig samen doen. Ook biedt een omgeving waarin veel wordt gelopen meer mogelijkheden voor vergroening en verdichting.

Maatschappelijke opgaven

In opdracht van het College van Rijksadviseurs heeft het ontwerpbureau Felixx Landscape Architects and Planners samen met stadspsycholoog Sander van der Ham vier verschillende Rotterdamse wijken onder de loep genomen. Het gaat om een stadsvernieuwingswijk, een naoorlogse wijk, een jarentachtigwijk met woonerven en een industriegebied. Ze doen voorstellen voor ingrepen die de wandeling kunnen veraangenamen en die passen bij de plek. Ze laten ook zien hoe lopen een positieve bijdrage kan leveren aan verschillende maatschappelijke opgaven.

Een van de Rotterdamse wijken die in het rapport aan de orde komt is het Nieuwe Westen. De straten worden hier gedomineerd door geparkeerde auto’s, waardoor vaak weinig ruimte is voor andere functies. De straten functioneren hier als verbinding en niet als verblijfsplek. Lopen in de wijk kan volgens de auteurs gestimuleerd worden door een aantal ruimtelijke ingrepen. Concentratie van het autoverkeer aan de rand van de wijk maakt woonstraten vrij. Dat biedt kansen voor ontmoeting in de openbare ruimte. Ook ontstaat ruimte voor groen. De beleving en comfort van wandelen worden op deze manier vergroot, aldus de Rijksadviseurs.

Naoorlogse wijk

In de naoorlogse wijk Ommoord zijn andere ingrepen nodig. Er is al veel groen aanwezig in de openbare ruimte, maar de ruimte is monotoon en de wandel- en fietsroutes zijn moeilijk te doorgronden. In de visie van de auteurs zou het Ommoordse landschap moeten worden getransformeerd tot een parkachtige omgeving, waarin ruimte is voor meerdere buurtfuncties als een kinderdagverblijf of een horecapaviljoen. Het groen zou juist moeten worden versterkt tot een ‘stedelijk wetland’, dat bijdraagt aan het klimaatadaptief maken van de wijk. Herkenningspunten en zichtlijnen kunnen er daarbij voor zorgen dat wandelaars zich gemakkelijk kunnen oriënteren tijdens het lopen.

Boomgaardshoek in Rotterdam Hoogvliet is een typische bloemkoolwijk uit de jaren zeventig. Met een brede ringweg die zich steeds verder vertakt. De publieke ruimte in deze buurt is ooit ontworpen als ontmoetingsplek, maar kenmerkt zich nu vooral door het grote aantal geparkeerde auto’s. Voetgangers zijn daardoor aangewezen op lopen over het fietspad. De auteurs stellen een nieuwe opzet voor waarin een centraal gelegen groene tuin het hart vormt van de wijk. Ook de concentratie van wijkfuncties centraal in de wijk wordt versterkt. De groenzones krijgen sport- en recreatieve voorzieningen en overzichtelijke paden die de woonerven verbinden met de twee metrostations en de omliggende buurten.

Bedrijventerrein

De laatste buurt die de auteurs onder het vergrootglas hebben gelegd is bedrijventerrein Spaanse Polder. Dit bedrijventerrein op de grens van Rotterdam en Schiedam wordt gedomineerd door geparkeerde auto’s, bestelwagens en vrachtauto’s. Blinde gevels en lange hekwerken zorgen voor een anoniem en soms rommelig straatbeeld. Het rapport schetst twee scenario’s voor de Spaanse Polder. Het eerste scenario is het terrein aantrekkelijker maken voor voetgangers door de aanleg van een recreatief wandelpad over en langs het aangrenzende water. Langs dit pad zouden ontmoetingsplekken moeten worden ingericht.

Het tweede scenario gaat uit van toevoegen van functies aan het monofunctionele bedrijventerrein. De Spaanse Polder zou dan moeten uitgroeien tot een gemixt district, met plek voor creatieve bedrijven, de maakindustrie, wonen en commerciële functies. In die nieuwe, multifunctionele inrichting kunnen autovrije, beloopbare waterkanten en nabijgelegen mobiliteitshubs de aantrekkelijkheid voor voetgangers vergroten.

De mens centraal

De gemene deler in de voorgestelde aanpak voor de vier wijken is dat ze de mens weer centraal stellen, de voetganger ruimte geven en vooral de kwaliteit onderweg, stelt het College van Rijksadviseurs. Meer lopen heeft als resultaat dat een stad op een nieuwe manier tot bloei komt. Tegelijkertijd draagt de keuze voor lopen in plaats van de auto ook positief bij aan actuele stedelijke opgaven als kansengelijkheid, klimaatadaptatie, emissiereductie, verdichting en economische vitaliteit.