Onder de titel Nieuwe Energie schrijven Jade Oudejans, Ferdinand Michiels en Jolina van Dijk, consultants bij Over Morgen, maandelijks in ROm een column over de uitdaging die de energietransitie stelt aan de inrichting van en het beleid voor de fysieke leefomgeving. ROm is gratis voor ambtenaren in het domein van de fysieke leefomgeving.
Ik denk van wel. Die 100 kilometer per uur op de weg helpt de woningbouw. En niet alleen omdat we nu ‘stikstofruimte’ creëren voor woningbouw. De PAS-uitspraak maakt een lastig facet van het werk van gemeentelijke projectleiders woningbouw pijnlijk zichtbaar. Want projecten leiden, is keuzes maken. Je hebt te maken met een scala aan belangen. Misschien een algemeen belang, zoals bereikbaarheid, duurzaamheid of woningbouw. Lokaal dien je de wethouder, die maar wat graag de eerste heipaal de grond in wil slaan. En je dient de overbuurman van het project, je dient raadsleden, je dient belangengroepen met elk een eigen stokpaardje, je dient een ontwikkelaar. En tijdens alle gesprekken probeer je uit te leggen dat je keuzes moet maken. Dat niet alles kan.
De PAS laat zien dat niet alles tegelijk kan
Toen kwam PAS-uitspraak. Alle woningbouwplannen stonden op losse schroeven. Sterker nog, staan op losse schroeven. Het gevolg? Minder woningbouw en minder doorstroming. Dramatische tijden voor starters, zoals ikzelf. En honderden projectleiders in Nederland met de handen in het haar. En plotseling was PAS Nederlands wereldnieuws. Media deden enorm hun best om de ingewikkelde materie van de PAS te vertalen naar lekentaal. De gemiddelde Nederlander weet nu dat stikstof slecht is voor de bodem, dat het onze natuur aantast en dat de Raad van State het Programma Aanpak Stikstof met de grond gelijk heeft gemaakt. Nederland zag boze boeren op de snelweg. En boze bouwers op het Malieveld.
Boeren en bouwers maakten dat Nederlanders langzaamaan inzien dat niet alles kan. Ja, stikstof heeft effect op onze natuur. Ja, we kunnen iets doen aan onze uitstoot. Maar ten koste van wat? We hadden het toch zo goed geregeld in ons land? Blijkbaar niet. De PAS laat zien dat niet alles tegelijk kan. We moeten keuzes maken.
Laat dat nou precies het verhaal zijn van een projectleider. Of je nu een weg herinricht, een wijk van het gas afhaalt, een zonnepark inpast of een nieuwe woonwijk neerzet: niet alles kan. Zo helpt de PAS-uitspraak projectleiders. Eindelijk is op nationaal niveau zichtbaar wat zij op lokaal niveau aan den lijve ondervinden. We moeten keuzes maken. En ja, die keuzes doen pijn. Die keuzes raken individuele belangen.
De projectleider zag je niet op het Malieveld. Wat zou er op zijn spandoek staan? ‘De keuze is te reuze!’ Wat mij betreft blijft het Rijk focussen op het maken van keuzes. Keuzes maken als nieuwe slogan voor de overheid. Want hoe vaker we het zeggen, hoe meer mensen het gaan begrijpen. En hoe meer je iets begrijpt, hoe sneller je je ergens bij neerlegt. Misschien ga je zelfs voordelen zien. Want ook aan die 100 kilometer per uur zitten best veel voordelen.
