Retail volgt corona met argusogen, maar lege schappen blijven uit

Diverse media berichtten de afgelopen week over Coolblue, de op een na grootste webshop van ons land, die met behoudende marketing en prijsverhogingen de verkoop wil temperen en zo voorraadtekorten probeert te voorkomen. Het bedrijf anticipeert daarmee op de verminderde productie ten gevolge van het coronavirus, dat inmiddels in zo’n veertig landen is aangetroffen. Ook Blokker voorziet problemen in de voorraad, zo zegt Hans Danhof deze week tegen het ANP. De problemen zullen tegen de zomer tastbaar worden in de winkel.

Een woordvoerder van de Action laat aan Stadszaken weten voorlopig geen hinder te ondervinden in de voorraden. Ongeveer de helft van de producten komt uit andere landen. De producten die wel uit China komen, waren in extra voorraad ingescheept voor Chinees Nieuwjaar, omdat de handel hierna met vertragingen op gang komt. ‘Daarnaast zien we het aantal verschepingen vanuit China alweer op gang komen en groeien. Natuurlijk monitoren we de situatie nauwlettend en zijn we dagelijks in contact met onze leveranciers. Over de impact op langere termijn is nu nog niets te zeggen.’

Lege winkelstraten Milaan

Koninklijke INretail, brancheorganisatie voor (e)retailers in non-food, behartigt de belangen van onder meer winkels in het mode- sport- en woonsegment, die grotendeels in winkelcentra gevestigd zijn. Woordvoerder Paul te Grotenhuis laat weten nog weinig te merken in de winkels en winkelstraten of onder de achterban. ‘Als je beelden ziet van Milaan dan zie je dat het daar een stuk rustiger is dan normaal. Het effect van corona  is dus meetbaar in winkelstraten waar zich een uitbraak concentreert. Het effect is natuurlijk mede afhankelijk van de plek waar het zich afspeelt. In Nederland heeft corona nu aan de poort gestaan in Limburg. Dat heeft een heel ander effect dan wanneer dit plaatsvindt in een grote stad als Amsterdam.’

Natuurlijk houdt het de retail wel bezig, zegt Te Grotenhuis. ‘Er wordt nagedacht of dit op termijn lege schappen betekent. Gelukkig is daar nu geen sprake van. De voorjaarscollectie van producten die in China geproduceerd worden, was al op zee toen corona werd vastgesteld. Het virus heeft daarmee geen effect op bevoorrading op voorjaars- en zomercollectie. De klant merkt dus helemaal niets.’ Voor het in productie brengen van het volgende seizoen is dat een ander verhaal, zegt hij. ‘De najaarscollectie wordt rond april en mei in productie genomen en vanaf juni verscheept. Het is afwachten hoe dat verloopt.’

Naast winkelketens zullen volgens ABN AMRO de industrie, de transportsector, de horeca en de gezondheidszorg het meest de effecten van corona merken. In een analyse zegt de bank dat vooral ondernemers in het goedkopere segment en met een beperkt assortiment uit China in de problemen komen.

Type product

Bart Vos, wetenschappelijk directeur van het Brightlands Institute for Supply Chain Innovation en professor Supply Chain Innovation, denkt dat er op korte termijn wel effecten merkbaar zullen worden. 'Al zal dat per type product verschillen. Aangezien veel elektronische producten (deels) in China gemaakt worden, denk aan Apple, zullen effecten daar zeker voelbaar worden. En Coolblue bijvoorbeeld heeft al aangekondigd minder reclame te gaan maken en mogelijk ook prijsstijgingen door te voeren. Op de langere termijn verwacht ik dat de productie in ketens wel weer op gang zal komen, eventueel bij andere leveranciers.'

Toch is het lastig de gevolgen van stagnerende productie voor de rest van de keten goed overzien. 'Vooral activiteiten dieper in de keten zijn toch vaak minder goed zichtbaar voor bedrijven. Vandaar dat transparantie binnen mijn vakgebied, supply chain management, zo'n belangrijk thema is. Overigens niet alleen in tijden van crisis, maar ook om meer zicht en grip te krijgen op duurzaamheid in ketens.'

Vos vindt het verstandig dat ondernemingen "crisisdraaiboeken" klaar hebben liggen. Een volgende keer kan het immers een andere crisis zijn die bepaalde ketens (deels) plat legt. 'Uit onderzoek weten we dat mensen vaak slecht zijn in het omgaan met situaties die slechts zelden voorkomen maar wel een grote impact hebben als het gebeurt. Voor landen is mijns inziens afstemming en coördinatie cruciaal, bijvoorbeeld als het gaat om maatregelen die het vervoer van personen en goederen beïnvloeden.'

Problemen in niches

ABN AMRO wijst erop dat de vroegste gevolgen minimaal zijn omdat een deel van de producten verscheept is. De productiestop moet meerdere maanden aanhouden, willen retailondernemers in Nederland in de problemen komen. Met name voor kleine bedrijven of ondernemers in een niche zal een stagnerende productie lastig zijn. Zij hebben over het algemeen minder voorraad of kunnen minder gemakkelijk wisselen van producent. 

Volgens databedrijf Altares Dun & Bradstreet, dat een analyse maakte van de gevolgen van het coronavirus op bedrijven en supplychains, is Nederland een van de tien landen die de gevolgen van de uitbraak in China het meest gaan merken. Mocht er onvoldoende bevoorraad kunnen worden, dan vormen Brazilië en Mexico alternatieve toeleveranciers voor producten die nu veel uit China geïmporteerde worden, zoals elektronica, meubels en speelgoed.

Mocht de productie achteruitlopen, dan zou het volgens Te Grotenhuis voor grote ketens een optie zijn op zoek te gaan naar andere locaties voor productie of inkoop, of om bestaande productielocaties uit te breiden.’ Toch wil hij niet te ver op de situatie vooruitlopen. ‘We weten nog helemaal niet hoe het loopt. Bovendien kan er in een aantal weken tijd veel veranderen.’

Het artikel uit de Volkskrant waar in dit interview over wordt gesproken is te vinden via deze link.